اگر بدنسازی را رها کنیم چاق میشویم؟ عوارض ترک ورزش چیست ؟

اگر بدنسازی را رها کنیم چاق میشویم؟ این سؤالی است که امروزه دغدغه ذهنی بسیاری از ورزشکاران رشته بدنسازی است. درباره چاق شدن بعد از ترک بدنسازی، نظرها و دیدگاه‌های مختلفی بیان می‌شود. بسیاری از این نظرها کاملاً غیرعلمی و زائیده اشتباه و برداشت غیرعلمی هستند. ورزش بدنسازی خصوصاً اگر به‌صورت حرفه‌ای (حداقل سه روز در هفته) دنبال شود، سوخت‌وساز بدن را تا حد زیادی افزایش می‌دهد.

در این مقاله قصد داریم تا بر اساس حقایق مستند علمی، چاق شدن بعد از ترک بدنسازی را بررسی کنیم. با ما تا پایان مقاله همراه باشید.

اگر بدنسازی را رها کنیم چاق میشویم؟

ورزش بدنسازی امروزه یکی از محبوب‌ترین ورزش‌ها در سراسر دنیا است. در کشور ما ایران نیز امروزه شرایط به شکلی است که حتی در شهرهای کوچک نیز حداقل چند باشگاه بدنسازی با امکانات مناسب وجود دارد. علت این موضوع، گرایش کلی جامعه و به‌خصوص قشر جوان، به داشتن اندام‌های زیبا و متناسب است.

نکته مهم اما اینجاست که تعداد زیاد باشگاه‌های بدنسازی نمی‌تواند دلیلی بر کارکرد مفید و درست همه آن‌ها باشد. زیرا در بسیاری از باشگاه‌ها به دلیل عدم وجود مربی با دانش و باتجربه، معمولاً باورهای غلطی ایجاد می‌شود. نتیجه این باورهای غلط می‌تواند مصرف دارو یا مکمل‌های غیرمجاز باشد که عوارض جبران‌ناپذیری بر سلامت ورزشکار می‌گذارند.

حال بیایید به موضوع اصلی مقاله بپردازیم. ترک کردن ورزشی مانند بدنسازی چه عوارضی می‌تواند داشته باشد؟ آیا وزن افزایش پیدا می‌کند؟ آیا توده چربی بدن افزایش پیدا می‌کند؟ پاسخ این سؤالات با یک دغدغه کلی قبل از شروع بدنسازی می‌تواند ارتباط داشته باشد. این دغدغه معمولاً در تمامی افرادی که تازه بدنسازی را شروع کرده‌اند، دیده می‌شود؛ بدنسازی لاغر میکنه یا چاق؟

در پاسخ به همگی سؤالات فوق باید بگوییم که همه چیز بستگی به شما دارد! سیستم بدن هر انسان ویژگی‌ها و مشخصات مخصوص به خود را دارد. این ویژگی‌ها ممکن است در افراد مختلف متفاوت باشد. به همین خاطر است که نمی‌توان نسخه یکسانی برای همه تجویز کرد. مثلاً شاید افرادی را دیده باشید که پس از ترک بدنسازی، توده عضلانی خود را حفظ کرده‌اند و چربی نیز اضافه نکرده‌اند!

این به معنای آن نیست که ترک بدنسازی نمی‌تواند باعث چاقی شود. بلکه این موضوع نشان می‌دهد که چاقی یا لاغری ورزشکاران در هنگام فعالیت در بدنسازی یا پس از ترک آن تا حد زیادی به ژنتیک و سبک زندگی افراد وابسته است. در ادامه مقاله این موضوع را بیشتر باز خواهیم کرد.

ایا بدنسازی باعث چاقی میشود؟

ورزش بدنسازی به دلیل نوع فعالیت ورزشکار که عموماً لیفتینگ (بلندکردن یا حرکت‌دادن وزنه) است، سوخت‌وساز بالایی در بدن ایجاد می‌کند. در اصطلاح پزشکی گفته می‌شود که بدنسازی متابولیسم را افزایش می‌دهد. یعنی سطح فعالیت سلول‌های ورزشکار و انرژی‌های جذب شده و آزادشده افزایش پیدا می‌کند.

بسیاری تصور می‌کنند که دوری مقطعی یا ترک همیشگی بدنسازی می‌تواند توده عضلانی که به‌سختی ایجاد شده است را از بین ببرد. همچنین باور دیگری در بدنسازان وجود دارد که تصور می‌کنند بعد از ترک این رشته چربی‌های اضافی و انباشته زیادی در بدن آن‌ها ایجاد خواهد شد. حتی بسیاری معتقدند توقف تمرین ممکن است عضله را به چربی تبدیل کند.

همین‌جا قبل از بررسی‌های علمی بگذارید خیلی صریح اعلام کنیم که بیش از ۹۰ درصد باورهای ورزشکاران بدنسازی کاملاً غلط و بی‌اساس است. نمونه بارز آن‌ها نیز تبدیل چربی به عضله یا برعکس است. اگر ورزشکار کوچک‌ترین شناخت و آشنایی با ساختار ماهیچه‌ها و چربی‌ها داشته باشد، هرگز چنین باوری را در ذهن خود نخواهد داشت.

درباره چاقی پس از ترک بدنسازی، نیلز هسترمن رئیس بخش قدرت و آمادگی Precision Athletica عقیده دارد که مدت‌زمان ترک بدنسازی تأثیر زیادی در این موضوع دارد. بسیاری از بدنسازان، برای استراحت بین دوره‌های تمرینی به مدت چند هفته به باشگاه نمی‌روند. اما بسیاری دیگر ممکن است ماه‌ها یا حتی سال‌ها بعد به بدنسازی بازگردند. تعدادی نیز وجود دارند که به‌طورکلی قید بدنسازی را می‌زنند.

استراحت طولانی مدت یا ترک بدنسازی، چگونه باعث چاقی و افزایش وزن می شود؟

تأثیر ترک بدنسازی بر اضافه‌وزن و وضعیت توده چربی و توده عضلانی بسیار متفاوت است. مثلاً این کار برای بدنسازان حرفه‌ای به مدت دو تا سه هفته پس از یک دوره با برنامه سنگین تمرینی، می‌تواند حتی باعث افزایش حجم عضلات شود!

فرض کنید، دوری بدنساز از باشگاه بیش از سه یا چهار هفته طول بکشد. اولین نتیجه طبیعی این کار، کاهش اندازه (سایز) عضلات است. همان‌طور که می‌دانید ماهیچه‌ها ارگان‌هایی هستند که اندازه آن‌ها مدام در شرایط مختلف به دلیل انقباض و انبساط تغییر می‌کند. طبیعی است که ترک رشته‌ای مانند بدنسازی موجب کاهش سایز عضلات شود. زیرا تمامی عضلات بدن در این رشته درگیر می‌شوند و در اثر تمرین و تغذیه مناسب، افزایش حجم خواهند داشت.

اما این هرگز به معنای ازدست‌دادن عضله یا تبدیل آن به چربی نیست! در واقع ترک باشگاه باعث کاهش فعالیت عضلات و جذب انرژی آن‌ها می‌شود. طبیعی است که در چنین شرایطی به یکباره سطح متابولیسم شما کاهش پیدا می‌کند.

حال در چنین شرایطی اگر عادات غذایی خود را تغییر نداده باشید، به‌راحتی چاق می‌شوید. زیرا بدن شما همان مقدار غذایی را دریافت می‌کند که در دوره تمرین بدنسازی دریافت کرده است. توجه داشته باشید که شما دیگر باشگاه نمی‌روید. پس آن بخش از انرژی که در باشگاه صرف تقویت عضلات و تمرین می‌شد، در بدن به‌صورت چربی ذخیره خواهد شد. این یعنی چربی اضافه و چاقی پس از ترک بدنسازی!

اما توجه داشته باشید بازهم تأکید می‌کنیم که عرقی که شما در باشگاه برای ایجاد بافت‌های عضلانی جدید ریخته‌اید، هدر نرفته است! بلکه عضلات شما به دلیل عدم کارکرد، به حالت منقبض خود بازگشته‌اند. یعنی با بازگشت به بدنسازی، عضلات شما می‌توانند به وضعیت قبلی خود بازگردند.

بهترین روش های جلوگیری از چاقی بعد از ترک بدنسازی

اقداماتی وجود دارد که بتوانید پس از ترک بدنسازی، وزن و میزان چربی خود را کنترل کنید. البته توصیه اصلی ما این است که هرگز ورزش بدنسازی را ترک نکنید! توصیه می‌شود که غیر از کسانی که پزشک آن‌ها را از ادامه فعالیت در این رشته منع کرده است، بقیه ورزشکاران پس از استراحت چندهفته‌ای، مجدداً به تمرینات بازگردند.

اما حتی در غیر این صورت نیز راهکارهایی برای جلوگیری از چاقی بعد از ترک بدنسازی وجود دارد. مهم‌ترین اصل در حفظ وزن و جلوگیری از ایجاد چربی در چنین شرایطی، کنترل کیفیت و میزان غذای دریافتی است. خودتان را گول نزنید! بدون کنترل خوردن و کیفیت خوردنی‌ها، نمی‌توانید وزن خود را کنترل کنید.

دلیل این موضوع نیست آن است که سوخت‌وساز شما با فعالیت در بدنسازی بالا رفته است. مواد غذایی بیشتری دریافت می‌کنید. اما تفاوت اینجاست که در حال حاضر باشگاهی وجود ندارد که بخش اعظم کالری دریافتی شما را بسوزاند. پس این کالری تبدیل به چربی می‌شود.

برای کنترل وزن بعد از ترک بدنسازی، باید کالری دریافتی خود را قطعاً نسبت به زمانی که باشگاه می‌رفتید، کاهش دهید. برای این کار روش‌های مختلفی وجود دارد. بهترین کار، جایگزین‌کردن مواد غذایی با فیبر بالا به‌جای مواد غذایی زودهضم است. سبزیجات، انواع کلم، فلفل‌دلمه‌ای، کاهو، هویج و صیفی‌جات فیبر بالا و کالری کمتری دارند و می‌توانند با ایجاد حس سیری، ولع و اشتهای شما را کنترل کنند.

افزایش چربی بعد از ترک بدنسازی

همچنین باید از مواد غذایی دارای افزودنی و کم‌ارزش مانند فست‌فودها، کنسرو، کمپوت، آبمیوه‌های غیرطبیعی، شیرینی‌جات، سرخ‌کردنی‌ها و نوشیدنی‌های دارای شکر و سایر افزودنی‌ها دوری کنید. زیرا این مواد بدون ایجاد حس سیری، به‌سرعت در بدن جذب می‌شوند و کالری بسیار بالایی نیز دارند. یعنی حتی پس از خوردن این مواد غذایی نیز ممکن است اشتها برای خوردن غذا داشته باشید.

متابولیسم، ژنتیک و سبک زندگی مهم ترین عوامل در لاغری یا چاقی در بدنسازی هستند

توجه داشته باشید که شدت چاقی یا لاغری در بدنسازی در هرکس می‌تواند متفاوت باشد. این موضوع حتی برای ترک بدنسازی نیز صحیح است. یعنی ممکن است برخی بدنسازان بعد از ترک باشگاه، دچار اضافه‌وزن و انباشت چربی اضافه نشوند. این موضوع کاملاً بستگی به ژنتیک، متابولیسم و سبک زندگی خاص هر شخص دارد.

سبک زندگی تأثیر بسیار زیادی در این موضوع دارد. هرچه سبک زندگی ورزشکار فعال‌تر باشد، احتمال افزایش چربی و وزن پس از ترک بدنسازی کمتر خواهد شد؛ بنابراین بدنسازان باید سعی کنند در دوران استراحت طولانی‌مدت یا پس از ترک بدنسازی، سبک زندگی خود را برای جلوگیری چاقی فعال‌تر کنند.