با 16 درمان سریع و سه سوته آفت دهان در خانه آشنا شویم
آنچه در این مطلب میخوانید
آفت دهان نوعی بیماری شایع دهان است که موجب بروز ضایعات دردناک و ملتهب در دهان، لثه و زبان میشود. این ضایعات مسری نیستند، اما میتوانند تحریککننده و دردناک باشند. علل آفت دهان عبارتاند از استرس، غذاهای اسیدی و آسیبهای جزئی در داخل دهان. درمان سریع آفت دهان در خانه شامل استفاده از ژلها، پمادها و دهانشویههای بدون نسخه یا نسخهای است. آفتها حتی اگر درمان هم نشوند معمولاً در عرض دو هفته از بین میروند. برخلاف زخمهای سرد، آفتها در داخل دهان و روی لب پایینی ظاهر میشوند.
انواع آفت دهان
همانگونه که پیشتر اشاره شد آفت دهان زخمهای کوچک و کمعمقی هستند که در مخاط دهان ایجاد میشوند. آفت دهان بهصورت یک زخم دهانی سفید یا زرد با حاشیه قرمز شروع میشود و معمولاً بسیار کوچک هستند (کمتر از 1 میلیمتر) اما ممکن است به قطر ½ اینچ تا 1 اینچ نیز رشد کنند.
احتمال دارد در زبان، لثه، سقف دهان، داخل لب یا زیر زبان خود دچار آفت شوید که این آفتها میتوانند دردناک باشند و اغلب غذا خوردن و صحبت کردن را دچار مشکل میکنند.
دو نوع آفت دهان وجود دارد:
- آفتهای ساده: ممکن است سه یا چهار بار در سال ظاهر شوند و یک هفته طول بکشد تا از بین بروند.
- زخمهای پیچیده آفت: این زخمها کمتر شایع هستند و بیشتر در افرادی که قبلاً به آن مبتلا بودهاند رخ میدهد.
علائم شایع آفت دهان عبارتاند از:
- یک یا چند زخم دردناک در داخل دهان. این زخمها ممکن است روی زبان، داخل لب، گونههای داخلی یا سقف دهان ایجاد شوند.
- احساس سوزش یا گزگز.
- زخمهای کوچک و گرد که میتوانند سفید، خاکستری یا زرد با حاشیه قرمز باشند.
- در موارد شدید، ممکن است موارد زیر را نیز تجربه کنید:
- تب.
- سستی و بیحالی.
- تورم غدد لنفاوی.
علت ایجاد آفت دهان
کارشناسان دقیقاً مطمئن نیستند که چرا برخی از افراد بیشتر در معرض ابتلا به آفت هستند. اما آنها عوامل زیادی را کشف کردهاند که میتواند موجب ایجاد این زخمها شود، ازجمله:
- فشار.
- آسیب به داخل دهان.
- غذاهای اسیدی مانند مرکبات.
- داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs)، مانند ایبوپروفن.
- وسایل دندانپزشکی، مانند بریس یا پروتزهای نامناسب.
آفتهای پیچیده ممکن است در افراد مبتلا به بیماریهای سیستم ایمنی ایجاد شوند، ازجمله:
- لوپوس.
- بیماری آدمنتیاس
- بیماری سلیاک.
- کولیت زخمی.
- بیماری کرون.
- ایدز.
- آفت میتواند با کمبود مواد مغذی مانند ویتامین B12، روی، اسیدفولیک یا آهن مرتبط باشد.
تشخیص آفت دهان
پزشک شما میتواند آفت دهان را در طول معاینه فیزیکی تشخیص دهد. همچنین ممکن است آزمایش خون را توصیه کند تا بررسی کند که آیا کمبود ویتامین یا بیماری دیگری که باعث ایجاد زخم شده است را دارید یا خیر.
مدیریت و درمان آفت دهان
درمان آفت دهان میتواند شامل داروهای بدون نسخه یا تجویزی برای کاهش علائم بیمار باشد. ارائهدهنده مراقبتهای بهداشتی شما میتواند یک یا چند مورد از درمانهای آفت زیر را توصیه کند:
- بیحس کنندههای موضعی، مانند بنزوکائین.
- دهانشویههای حاوی پراکسید هیدروژن، کلرهگزیدین یا دگزامتازون.
- پمادهای کورتیکواستروئیدی مانند فلوسینونید، بکلومتازون یا هیدروکورتیزون هموسوکسینات.
- آنتیبیوتیکها مانند داکسی سایکلین (معمولاً برای زخمهای عودکننده یا التهابی آفت توصیه میشود).
- اگر زخمهای ناشی از کمبود مواد مغذی دارید، ممکن است پزشکتان ویتامینها یا مکملهای خاصی را توصیه کند.
- پزشک شما میتواند برای زخمهای شدید آفت، کوتریزاسیون (سوزاندن بافت آسیبدیده) را توصیه کرده و موجب عقیم شدن این ناحیه شده، درد را کاهش داده و دوره بهبود را تسریع کند.
- دوره بهبود آفت دهان
- درد آفت معمولاً طی چند روز بهبود مییابد و معمولاً زخمها در عرض دو هفته بهبود مییابند، حتی بدون اینکه درمان شوند. اگر زخم آفتی دارید که بیش از دو هفته طول کشیده است، یک قرار ملاقات با پزشک خود تعیین کنید.
پیشگیری از بروز آفت دهان
هیچ راه مطمئنی برای پیشگیری از بروز آفت دهان وجود ندارد. اما چندین کار وجود دارد که میتوانید برای کاهش خطر آفت انجام دهید:
- از مصرف غذاهای اسیدی، شور یا تند دوری کنید.
- بهداشت دهان و دندان را به خوبی رعایت کنید. دو بار در روز با یک مسواک نرم مسواک بزنید و یکبار در روز از نخ دندان استفاده کنید.
- با پزشک خود در مورد کمبودهای تغذیهای احتمالی خود مشورت کنید.
- تکنیکهای کاهش استرس مانند تمرکز حواس و مدیتیشن را امتحان کنید.
- اگر زخمهای آفتی دارید که بهطور غیرمعمول بزرگ هستند، یا اگر علائم شما در زندگی روزمرهتان اختلال ایجاد میکند، با پزشک خود ملاقات کنید.
زمان مراجعه به پزشک برای درمان آفت دهان
اگر زخمهای آفتی دارید که شرایط زیر را دارند، باید با پزشک خود تماس بگیرید:
- انتشار آفت به سایر نقاط دهان
- بزرگ شدن غیرعادی آفت
- طول کشیدن آفت برای بیش از دو هفته
- ایجاد مشکل برای خوردن، آشامیدن یا سایر برنامههای روزانه
- همراه شدن با تب بالا
روشهای درمان آفت دهان در خانه
چندین درمان خانگی یا داروهای بدون نسخه (OTC) میتوانند به تسریع روند بهبودی کمک کنند، اما این روشها یک درمان جادویی نیستند. بعید است که یک روش درمانی یک شبه زخم آفت را درمان کند.
بسیاری از درمانها برای آفت دهان بهدرستی موردبررسی قرار نگرفتهاند، بنابراین این روشها را با احتیاط استفاده کنید. همچنین در صورت داشتن سؤال میتوانید با پزشک خود تماس بگیرید.
دهانشویه برای درمان آفت دهان
یک دهانشویه معمولی حاوی کلرهگزیدین میتواند به جلوگیری از گسترش میکروبها و بدتر شدن آفت کمک کند و همچنین مانع افزایش التهاب شود. بااینحال، باید از دهانشویههایی که حاوی الکل هستند اجتناب کنید زیرا میتواند موجب افزایش میزان التهاب شود.
شما میتوانید دهانشویه OTC را که برای زخمهای دهان در نظر گرفته شده است، تهیه کنید که دارای مخلوطی حاوی لیدوکائین است، مادهای که میتواند به کاهش درد آفت کمک کند. همچنین ممکن است پزشکتان یک دهانشویه حاوی دگزامتازون یا لیدوکائین برایتان تجویز کند.
سایر داروهای درمان آفت دهان
به غیر از دهانشویهها، چندین روش درمانی دیگر برای آفت وجود دارد که میتوانید آنها را بدون نسخه تهیه کنید. این روشها شامل داروهای بیحسکننده به شکل ژل یا کرم است که حاوی لیدوکائین برای کمک به کاهش درد و التهاب است.
کورتیکواستروئید را نیز میتوانید خریداری کنید که این نوع محصول میتواند به کاهش درد و بهبودی کمک کند.
داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) که حاوی دیکلوفناک هستند، یکی دیگر از گزینههای مفید ضدالتهابی هستند که منبعی مطمئن برای تسکین درد هستند.
افرادی که باردار یا شیرده هستند باید قبل از استفاده از درمان OTC احتیاط کنند. حتماً با پزشک مشورت کنید تا ببینید آیا این روشهای درمانی برای شما بیخطر هستند یا خیر.
درمانهای خانگی آفت دهان
علاوه بر دهانشویهها و فراوردههای OTC و نسخهای، آفت دهان را میتوان با درمانهای خانگی مختلفی درمان کرد.
در اینجا 16 درمان خانگی را ارائه کردهایم که میتوانید برای درمان آفت دهان مورداستفاده قرار دهید:
1) پودر زاج
پودر زاج از سولفات آلومینیوم پتاسیم ساخته شده است. اغلب برای نگهداری غذا و ترشی سبزیجات استفاده میشود. زاج دارای خواص قابض است که میتواند به کوچک کردن آفتها و خشک کردن زخمهای آفت کمک کند.
نحوه استفاده:
با مخلوط کردن مقدار کمی پودر زاج با یک قطره آب خمیر درست کنید.
خمیر را بر روی زخم آفت آغشته کنید.
اجازه دهید حداقل 1 دقیقه بر روی آفت بماند.
دهان خود را به طور کامل بشویید.
هر روز این کار را تکرار کنید تا زمانی که آفت شما از بین برود.
2) شستشو با آبنمک برای درمان آفت دهان
شستشوی دهان با آبنمک اگرچه دردناک است، اما برای هر نوع زخم دهان یک درمان خانگی به حساب میآید و میتواند به خشک شدن آفت کمک کند.
نحوه استفاده:
یک قاشق چایخوری نمک را در ½ فنجان آب گرم حل کنید.
این محلول را به مدت 15 تا 30 ثانیه در دهان خود بچرخانید، سپس آن را خالی کنید.
در صورت نیاز هر چند ساعت یکبار این کار را تکرار کنید.
3) شستشوی دهان با جوش شیرین
گمان میرود که جوش شیرین تعادل pH را بازیابی کرده و التهاب را کاهش میدهد، که میتواند به بهبود زخمهای آفت کمک کند.
نحوه استفاده:
یک قاشق چایخوری جوش شیرین را در ½ فنجان آب حل کنید.
این محلول را به مدت 15 تا 30 ثانیه در دهان خود بچرخانید، سپس آن را خالی کنید.
در صورت نیاز هر چند ساعت یکبار این کار را تکرار کنید.
در صورتیکه جوش شیرین را قورت بدهید آسیبی به بدنتان نمیرساند، اما فوقالعاده شور است، بنابراین سعی کنید از انجام این کار خودداری کنید.
4) ماست برای درمان آفت دهان
علت دقیق آفت ناشناخته است. برخی از این آفتها میتوانند توسط باکتری هلیکوباکتر پیلوری (H.pylori) یا بیماری التهابی روده (IBD) ایجاد شوند.
یک مطالعه بر روی موشها در سال 2020 نشان داده است که کشتهای زنده پروبیوتیک مانند لاکتوباسیلوس میتوانند موجب ریشه کن شدن هلیکوباکتر پیلوری شوند. به طور تئوری، اگر هر یک از این شرایط باعث ایجاد زخمهای آفت شما شده باشد، خوردن ماست حاوی کشتهای زنده پروبیوتیک میتواند در درمان این آفتها کمککننده باشد. البته تحقیقات بیشتری در مورد انسان مورد نیاز است.
برای کمک به پیشگیری یا درمان آفت دهان، روزانه حداقل 1 فنجان ماست بخورید.
5) عسل برای درمان آفت دهان
عسل به دلیل تواناییهای ضد باکتری و ضدالتهابی خود شناخته شده است. طبق یک مطالعه در سال 2014، عسل در کاهش درد، اندازه و قرمزی زخم آفت مؤثر است. همچنین میتواند به جلوگیری از عفونت ثانویه کمک کند.
برای استفاده از عسل برای درمان آفت دهان، روزی چهار بار عسل را روی زخم دهان خود بمالید.
همه عسلها یکسان نیستند. بیشتر عسلهایی که در فروشگاههای مواد غذایی یافت میشوند، در حرارت بالا پاستوریزه میشوند که اکثر مواد مغذی را از بین میبرد. عسل غیرپاستوریزه و فیلتر نشده مانند عسل مانوکا کمتر فرآوری شده و خواص درمانی خود را حفظ میکند. بنابراین سعی کنید از عسلهای طبیعی استفاده کنید.
6) روغن نارگیل
منابع معتبر تحقیقاتی نشان دادهاند که روغن نارگیل به دلیل داشتن مقدار زیادی اسید لوریک دارای خواص ضد میکروبی است و میتواند به درمان زخمهای ناشی از باکتریها کمک کرده و از گسترش آنها جلوگیری کند. همچنین روغن نارگیل یک ضدالتهاب طبیعی است و میتواند به کاهش قرمزی و درد کمک کند. ناگفته نماند که طعم نارگیل هم عالی است!
برای استفاده از روغن نارگیل برای درمان آفت دهان آن را سخاوتمندانه روی زخم بمالید. چندین بار در روز از آن استفاده کنید تا زمانی که آفت شما از بین برود.
7) پراکسید هیدروژن
پراکسید هیدروژن با تمیز کردن زخم و کاهش باکتریهای موجود در دهان باعث بهبود زخم آفت میشود.
نحوه استفاده:
محلول 3 درصد پراکسید هیدروژن را با مقدار مساوی آب رقیق کنید.
گلوله پنبه یا سواب پنبه را به مخلوط آغشته کنید.
مخلوط را مستقیماً چند بار در روز روی زخم دهان خود بمالید.
همچنین میتوانید از پراکسید هیدروژن رقیقشده به عنوان دهانشویه استفاده کنید. آبکشی را حدود یک دقیقه دور دهان خود بچرخانید و سپس آن را خالی کنید.
8) شیر منیزیا برای درمان آفت دهان
شیر منیزیا حاوی هیدروکسید منیزیم بوده و خنثیکننده اسید و ملین است. هنگامیکه بهصورت خوراکی استفاده میشود، ممکن است PH دهان شما را تغییر دهد، بنابراین زخم دهان نمیتواند رشد کند. همچنین برای جلوگیری از تحریک و تسکین درد آفت را میپوشاند.
نحوه استفاده:
مقدار کمی شیر منیزیا را روی زخم آفت خود بمالید.
بگذارید چند ثانیه بماند و سپس آن را آبکشی کنید.
این کار را تا سه بار در روز تکرار کنید.
9) کمپرس بابونه
بابونه به عنوان یک درمان طبیعی برای التیام زخمها و تسکین درد مورداستفاده قرار میگیرد. بابونه آلمانی دارای دو ترکیب با توانایی ضدالتهابی و ضدعفونیکننده است: آزولن و لوومنول. یک چای کیسهای بابونه میتواند به عنوان کمپرس تسکین زخمها عمل کند.
برای استفاده از بابونه برای درمان آفت، یک کیسه چای بابونه مرطوب را روی زخم آفت خود بمالید و بگذارید چند دقیقه بماند. قبل از استفاده از چای کیسهای مطمئن شوید که خیلی داغ نباشد. همچنین میتوانید دهان خود را با چای بابونه تازهدم آبکشی کنید. درمان را سه تا چهار بار در روز تکرار کنید.
10) اکیناسه
خواص ترمیم کننده زخم و تقویت کننده سیستم ایمنی اکیناسه میتواند به درمان زخمهای آفت یا جلوگیری از ایجاد آنها کمک کند.
نحوه استفاده:
حدود یک قاشق چایخوری از اکیناسه مایع را به مقدار مساوی آب گرم اضافه کنید.
محلول را حدود 2 دقیقه دور دهان خود بچرخانید.
مخلوط را خالی کنید یا قورت بدهید.
شستشوی دهان با چای اکیناسه نیز ممکن است مفید باشد. هر دو روش درمانی را تا سه بار در روز تکرار کنید.
11) مریم گلی
چای مریم گلی به طور سنتی برای درمان التهاب دهان مورداستفاده قرار میگیرد. دهانشویه مریم گلی به عنوان یک دهان شویه عمومی برای بسیاری از مشکلات دهان عمل میکند. دارای خواص ضد باکتری، ضدالتهابی، ضدعفونیکننده و قابض است. همچنین میتواند به تسکین درد کمک کند.
دهانشویه مریم گلی را میتوانید در اکثر داروخانهها پیدا کنید و طبق دستور از آن استفاده کنید. همچنین میتوانید این دهانشویه را در خانه درست کنید:
آب جوش را به 1 تا 2 قاشق چایخوری از برگهای مریم گلی تازه اضافه کنید.
بگذارید حداقل 5 دقیقه دم بکشد.
محلول را صاف کرده و اجازه دهید خنک شود.
محلول را برای چند دقیقه دور دهان خود بچرخانید.
مایع دهانشویه را قورت دهید یا خالی کنید.
12) دهانشویه DGL
دهانشویه DGL از عصاره گیاهی شیرین بیان ساخته شده است و باور بر این است که دارای تواناییهای ضدالتهابی است و به عنوان یک درمان طبیعی برای زخم معده در نظر گرفته میشود. این ماده به شکل مکمل موجود است که میتوانید از آن برای تهیه دهانشویه استفاده کنید.
نحوه استفاده:
پودر یک کپسول DGL (200 میلیگرم) را با 1 فنجان آب گرم مخلوط کنید.
محلول را حدود 3 دقیقه در اطراف دهان خود بچرخانید.
همچنین DGL به عنوان یک چسب دهان برای کوچک کردن زخمهای آفت در دسترس است. چسب را روی زخم بمالید و حداقل 30 دقیقه در جای خود نگه دارید. اگر فکر میکنید چسب گزینه خوبی برای شماست، با پزشک یا دندانپزشک خود در مورد محل خرید آن صحبت کنید.
13) دهانشویه سرکه سیب برای درمان آفت دهان
سرکه سیب به عنوان یک درمان برای تقریباً اکثر عارضههای دهانی، ازجمله زخمهای آفت، تبلیغ میشود. تصور میشود که اسید موجود در سرکه سیب به کشتن باکتریهایی که زخم را تحریک میکنند، کمک میکند. بااینحال، این روش درمانی بحثبرانگیز است، زیرا غذاهای اسیدی میتوانند باعث ایجاد یا بدتر شدن آفت در برخی افراد شوند و باید با احتیاط از این روش استفاده کنید.
نحوه استفاده:
1 قاشق چایخوری سرکه سیب و 1 فنجان آب را با هم ترکیب کنید.
این مخلوط را به مدت 30 ثانیه تا 1 دقیقه در اطراف دهان خود بچرخانید.
محلول را خالی کرده و دهان خود را به طور کامل بشوئید.
این کار را روزانه تکرار کنید.
بسیاری از وبسایتها پیشنهاد میکنند که سرکه سیب را مستقیماً با یک سواب پنبهای روی زخم آفت اعمال کنید. این رویکرد میتواند زمان بهبودی را در برخی از افراد تسریع کند، اما در برخی دیگر میتواند باعث درد و تحریک بیشتر شود.
درهرصورت، مهم است که پس از استفاده از سرکه سیب دهان خود را بشویید تا از آسیب به مینای دندان جلوگیری کنید.
14) پاستیل غنیشده با روی
اگر سیستم ایمنی بدن شما ضعیف باشد، زخمهای آفت میتوانند رشد کنند. روی یک ماده معدنی است که سیستم ایمنی شما را تقویت میکند. مصرف قرصهای روی میتواند به سیستم ایمنی بدن شما کمک کند تا با باکتریهایی که باعث آفت میشوند مبارزه کند. همچنین در صورت داشتن زخم میتواند زمان بهبودی را نیز تسریع کند.
پاستیل روی بهصورت آنلاین و در اکثر داروخانهها موجود است. آنها میتوانند حاوی مواد دیگری مانند اکیناسه باشند. شما معمولاً باید یکی از آنها را در دهان خود حل کنید. دستورالعملهای سازنده را بررسی کنید تا ببینید چند وقت یکبار باید این کار را انجام دهید.
15) استفاده از مکمل ویتامین B کمپلکس برای درمان آفت دهان
اگر رژیم غذایی شما دارای ویتامین B12 کمی باشد، احتمال دارد بیشتر دچار آفت شوید. بااینحال، دقیقاً مشخص نیست که ویتامین B12 چگونه زخمهای آفت را درمان میکند.
بر اساس مطالعهای در سال 2009، شرکتکنندگانی که روزانه 1000 میکروگرم ویتامین B12 مصرف میکردند، نسبت به افرادی که دارونما مصرف میکردند، شیوع زخمهای آفت، زخمهای کلی و درد کمتری را تجربه کرده بودند.
سایر ویتامینهای B نیز میتواند کمککننده باشد. مکمل ویتامین B کمپلکس حاوی هر هشت ویتامین B ازجمله ویتامین B12 است. مکملهای ویتامین B کمپلکس میتوانند عوارض جانبی ایجاد کنند، بنابراین قبل از مصرف با پزشک خود مشورت کنید.
16) فراست هندوانه
فراست هندوانه در طب سنتی چینی به عنوان یک درمان مؤثر برای آفت دهان در نظر گرفته شده است. مطالعات منبع معتبر اثربخشی این ماده را در درمان آفت دهان نشان دادهاند که برای زخمهای آفت بهصورت زیر فروخته میشود:
پودر
تبلت
اسپری
برای تسکین درد و بهبود سریعتر آن را مستقیماً روی زخم بمالید.
میتوانید فراست هندوانه را از فروشگاههای گیاهان آسیایی یا آنلاین خریداری کنید یا خودتان آن را درست کنید.
سؤالات متداول در مورد آفت دهان
آیا آفت یک نوع عفونت مقاربتی (STI) است؟
خیر. آفتها تبخال یا هر نوع دیگری از عفونتهای مقاربتی (STI) نیستند. درواقع، آفت دهان بههیچوجه مسری نیست. بنابراین، این احتمال وجود ندارد که آنها را از طریق بوسیدن یا تماس جنسی انتقال دهید.
آیا آفت دهان همان تبخال است؟
خیر. اگرچه این زخمها اغلب با یکدیگر اشتباه گرفته میشوند، اما یکسان نیستند.
تبخال – که گاهی اوقات تاولهای تب نامیده میشود – توسط ویروس هرپس سیمپلکس (نوع HSV-1) یا (HSV-2) ایجاد میشود. از آنجا که تبخال توسط ویروسها ایجاد میشود، بسیار مسری است و میتواند از طریق تماس شخصی نزدیک، مانند بوسیدن یا رابطه جنسی دهانی گسترش یابد. تبخال ها تاولهایی پر از مایع هستند و میتوانند بهصورت خوشهای روی دهان یا اندام تناسلی ظاهر شوند. در حالیکه آفتها به دلیل عفونت ایجاد نمیشوند و مسری نیستند.
چه کسانی دچار آفت میشوند؟
هر کسی ممکن است به آفت مبتلا شود. اما این عارضه بیشتر در نوجوانان و افراد 20 ساله دیده میشود. زنان بیشتر از مردان در معرض ابتلا به آفت دهان هستند. کارشناسان معتقدند که دلیل این مسئله میتواند تغییرات هورمونی باشد.
میزان شیوع آفت دهان چقدر است؟
آفت دهان یک عارضه نسبتاً شایع است. تقریباً 20 درصد از جمعیت ایالاتمتحده حداقل یکبار در طول زندگی خود دچار آفت دهان شدهاند.
جمعبندی
آفتها میتوانند دردناک و التهاب آور باشند، و مطمئناً ناخوشایند هستند، اما خطرناک نیستند. برخلاف تبخال، آفت ناشی از عفونت نیست و نمیتواند از فردی به فرد دیگر سرایت کند. بیشتر مردم با استفاده از درمانهای بدون نسخه آفت دهان تسکین پیدا میکنند. اما اگر علائم شما پس از امتحان کردن این محصولات نیز بهبود نیافت، باید با پزشک خود مشورت کنید. آنها میتوانند به شما بگویند که چگونه از شر آفت خلاص شوید تا بتوانید به زندگی عادی خود بازگردید.