خطرناکترین عوارض پلاک متحرک ارتودنسی را بهتر بشناسید ؟

عوارض پلاک متحرک ارتودنسی در کنار مزایا و خدماتی که برای اصلاح ناهنجاری‌های خفیف فرم دندان‌ها ارائه می‌شود، بخش جدایی ناپذیر این ابزار‌های درمانی ارتودنسی غیر ثابت است. نگرانی‌ها در این زمینه درست به اندازه آشنایی با مزایا و کارکرد‌های پلاک ارتودنسی متحرک شایسته توجه است و افراد با آگاهی از آن‌ها در روند انتخاب این روش یا بهینه کردن درمان ارتودنسی متحرک موفق‌تر عمل خواهند کرد.

پلاک متحرک ارتودنسی چیست؟

پلاک ارتودنسی متحرک انواع بریس غیر ثابت و قابل تنظیمی است که جایگزین یا مکمل انواع روش‌های ارتودنسی ثابت به شمار آمده و به شکل عمومی برای درمان ناهنجاری حالت و فرم دندان‌ها به‌صورت خفیف یا برای کودکان کم سن و سال استفاده می‌شود. در حالت دیگر از پلاک متحرک ارتودنسی بعد از خارج کردن بریس‌های ثابت و به‌منظور ادامه درمان بنا به تشخیص متخصص ارتودنسی استفاده می‌شود.

انواع مختلف این پلاک‌ها بیشتر برای فک بالا کاربرد دارند اما برای فک پایین هم قابل استفاده هستند. بیمار پلاک ارتودنسی متحرک تجویز شده را باید در بیشتر طول شبانه‌روز به‌غیراز وعده‌های غذایی در دهان خود قرار دهد تا تصحیح فرم دندان‌ها به نتیجه مورد نظر منجر شود. در این روش ارتودنسی روند درمان تا اندازه زیادی نسبت به ارتودنسی ثابت به رفتار خود بیماران بستگی دارد و ضمن برطرف کردن برخی از مشکلات و محدودیت‌های روش ثابت، مسئولیت افراد را در قبال درمان خود افزایش می‌دهد.

راحتی در غذا خوردن و اختیار عمل در استفاده از بریس، مهم‌ترین مزیت‌هایی است که انواع پلاک متحرک به دنبال دارد، اما برای هر نوع ناهنجاری مناسب نیست و پیچیدگی روند و محدودیت در موارد قابل تجویز، اصلی‌ترین معایب آن است.

انواع پلاک متحرک ارتودنسی

•  پلاک هالی

پلاک هالی یا هاولی مرسوم‌ترین پلاک متحرک ارتودنسی است و برای اصلاح ناهنجاری جلو بودن دندان‌های فک بالا نسبت به فک پایین کاربرد دارد و در کام بیمار قرار می‌گیرد.

• باینیتور

برای اصلاح ناهنجاری دیپ بایت و تحریک فک پایین برای رشد، از انواع پلاک دندان به‌صورت باینیتور استفاده می‌شود.

• پلاک شفاف

از انواع پلاک شفاف یا نامرئی ارتودنسی بیشتر به‌عنوان نگه‌دارنده ارتودنسی و مکمل دیگر روش‌های ارتودنسی استفاده می‌شود، اما به‌عنوان پلاک متحرک ارتودنسی هم کاربرد دارد.

• وسیع‌کننده کام

پلاک‌های اکسپندر یا وسیع‌کننده برای اصلاح قوس دندانی کاربرد دارند و نوعی پلاک متحرک به شمار می‌آیند.

مهم‌ترین عوارض پلاک متحرک ارتودنسی

•  تغییر عادات با استفاده از پلاک متحرک ارتودنسی

این مشکلات مربوط به چند روز اول استفاده از پلاک متحرک ارتودنسی می‌شود و عوارضی مانند افزایش ترشح بزاق دندان، احساس طعم بد در دهان، افزایش احتمال ایجاد حالت تهوع و همچنین مشکل در تکلم را شامل می‌شود. عموم این عوارض برای افراد تحت درمان با ارتودنسی متحرک آزار دهنده است اما به مرور زمان و با بالا رفتن توانایی‌های بیمار در رفتار با پلاک، برطرف می‌شوند.

برای مثال یک راه ساده برای بالا بردن توانایی تکلم با پلاک متحرک، آواز خواندن با صدای بلند است که قطعاً تأثیرگذار خواهد بود. موارد طعم بد درون دهان، ترشح بیش از حد بزاق و ایجاد حالت تهوع هم به مرور زمان و با تغییر عادات برطرف می‌شود.

• شل شدن پلاک متحرک ارتودنسی

یکی از عوارض مهم انواع پلاک متحرک ارتودنسی شل شدن پلاک متحرک در دهان است که بر اثر درست تنظیم نشدن آن ایجاد می‌شد. این عارضه افراد تحت درمان را از نظر تکلم و اعتمادبه‌نفس آزار می‌دهد و به همین دلیل چندان قابل تحمل نیست. مراجعه به متخصص ارتودنسی و تنظیم یا تعویض پلاک راهکار منطقی برطرف کردن این عارضه است که به سادگی انجام می‌شود.

• شکستن پلاک متحرک ارتودنسی

شکستن و جدا شدن هر کدام از اجزای پلاک متحرک از عوارض شایع این نوع درمان و حتی درمان‌های ارتودنسی ثابت است که بر اثر استفاده نادرست یا نامناسب بودن پلاک برای دهان بیماران اتفاق می‌افتد. عوارض شکسته شدن پلاک می‌تواند ایجاد اختلال در روند درمان یا آسیب به بافت دهان و دندان‌ها و ورود قطعات به دستگاه گوارش یا دستگاه تنفسی افراد را شامل شود و برای همین باید نسبت به آن حساس بود.

• خرابی یا کاهش عملکرد اجزای فعال پلاک متحرک ارتودنسی

در هر کدام از انواع پلاک متحرک قسمت‌های فعالی مانند فنر‌ها یا پیچ‌ها وجود دارد که در دسته اجزای فعال قرار می‌گیرند و بخش زیادی از سازوکار و نحوه عملکرد و تأثیرگذاری این تجهیزات برای درمان حالت دندان‌ها به آن‌ها بستگی دارد. مراجعه به مراکز تخصصی ارتودنسی و استفاده از بهترین و مطمئن‌ترین گزینه‌های درمان تا حدود زیادی از این عارضه جلوگیری می‌کند و در صورت بروز خرابی هم تعویض پلاک اصلی‌ترین گزینه رفع مشکلات است.

•  ناسازگاری قسمت بیس پلیت در پلاک متحرک ارتودنسی

بیس پلیت یا قسمت کامی پلاک متحرک یک صفحه آکریلیکی محکم و متناسب با فرم کام دهان است که به‌طورکلی از یکپارچگی و استحکام خوبی برخوردار است، اما بر اثر استفاده نادرست یا ضربه ممکن است آسیب جدی ببیند و روند درمان را مختل کند یا از طریق لبه‌های تیز و برنده به کام یا سایر قسمت‌های محیط داخلی دهان افراد آسیب برساند.

• عفونت کاندیدا آلبیکانس دهانی

این عفونت که بیشتر در گوشه‌های دهان ایجاد می‌شود باعث ایجاد التهاب در زیر قسمت‌های پلاک متحرک ارتودنسی می‌شود. رعایت نکات بهداشتی دهان و دندان مهم‌ترین راهکار جلوگیری از این مشکل است و در موارد حاد هم دارو‌های ضد قارچ مانند می‌کونازول تجویز می‌شود.

راهکار‌های کاهش عوارض پلاک متحرک ارتودنسی

• توجه به استفاده نکردن از این تجهیزات موقع صرف غذا.
• پرهیز از خوردن غذا‌های سفت و چسبنده هنگامی که پلاک در دهان قرار دارد.
• رعایت بهداشت عمومی دهان و دندان. تمیز کردن محیط دهان و دندان در این روش ارتودنسی راحت‌تر از روش‌های ارتودنسی ثابت است و باید توسط افراد جدی گرفته شود. برای این منظور بعد از هر وعده غذایی دندان‌های خود را مسواک بزنید و در طول شبانه‌روز حتماً یک بار از نخ دندان استفاده کنید. در مورد تمیز کردن پلاک هم ترجیحاً با یک مسواک نرم سطوح پلاک متحرک را تمیز کنید تا بر اثر سایش با مسواک‌های دارای بافت متوسط یا سخت آسیب نبیند.
• ماساژ کام توسط انگشتان هر بار قبل از قرار دادن پلاک.
• استفاده از محلول مخصوص شستشو پلاک به جای استفاده از آب جوش یا هر نوع محلول پاک‌کننده دیگری. استفاده از محلول‌های مخصوص شستشو هم در طول هفته یک بار کافی است و بیشتر از آن ممکن است به پلاک آسیب بزند.
• خارج کردن پلاک متحرک در هنگام انجام فعالیت‌های بدنی سخت، به‌خصوص شنا.