در فرهنگ ما ایرانیها شب یلدا همیشه با دورهمی و خوراکیها و مسئله گذراندن اوقات با بازیها و حافظ خوانی و سایر فعالیتهای مفرح پیوند داشته است. در تمامی این فعالیتهای متداول شب چله، مسئله گذر زمان اهمیت زیادی دارد که اتفاقاً با مسئله بیشتر بودن زمان هم در این طولانیترین شب سال قرابت معنایی دارد. یکی از اصلیترین ایدههای گذراندن زمان به بهترین نحو در شب یلدا، تماشای بهترین فیلم های کمدی ایرانی و خارجی است که میتوانیم در این شب ویژه ببینیم.
به همین دلیل هم با این موضوع پیشنهادها و لیستهای جذابی تهیه میشود. در تمامی لیستها و مطالب در مورد انتخاب بهترین فیلم ها برای دیدن در شب یلدا، ملاکهای مختلفی در نظر گرفته میشود که اکثر آنها با توجه به حال و هوا و ضرورتهای کلی این مناسبت، بر روی ویژگیهایی مانند کمدی بودن، خانوادگی بودن، پرداختن به مفاهیمی مانند خانواده، عشق و دوستی و… تأکید دارد.
در فهرست پیشنهادی زیر ضمن در نظر گرفتن این ملاکهای کلی، فیلمهای کمتر دیده شده و دارای ویژگیهای خاص و مرتبط با شب چله هم معرفی شده است تا شمار بیشتری از افراد را در این شب راهنمایی کند.
بهترین فیلم های کمدی ایرانی مخصوص شب یلدا؛ مصائب شیرین
فیلم مصائب شیرین محصول سال ۱۳۷۷ ساخته علیرضا داوود نژاد است که در پسزمینه پرداختن به یک عشق نوجوانانه، مفاهیمی مانند بلوغ، تحصیل، خانواده و روابط را بررسی میکند. تمامی بازیگران این فیلم مانند بیشتر فیلمهای علیرضا داوود نژاد تقریباً از میان اعضای اصلی و فرعی خانواده کارگردان انتخاب شدهاند و به همین دلیل فضای گرم و صمیمی خانوادگی را واقعیتر نشان میدهد.
احترام السادات حبیبیان (مادر کارگردان) و رضا داوود نژاد (پسر کارگردان) اصلیترین بازیگران این فیلم هستند و در داستان فیلم هم نقش مادربزرگ و نوه را بازی میکنند. سرخوشی نوجوانانه اصلیترین ویژگی این فیلم است که داستان آن حول محور روابط دوستانه/عاشقانه رضا با مونا (با بازی مونا داوود نژاد) که یکی از بستگان و همسایه خانواده داوود نژاد است، میگذرد. رضا و مونا به این دلیل که از نگاه بزرگترها هنوز بچه هستند در حفظ روابط دوستانه خود به مشکلاتی برمیخورند و همه این ماجراها را رضا برای یک گروه فیلمسازی تعریف میکند.
دلیل انتخاب این فیلم بهعنوان فیلمی که میتوانید در شب یلدا ببینید: صحنههای این فیلم در شهر متلقو و حال و هوای شمال کشور فیلمبرداری شده است و با روایت ساده و غیرمرسوم خود تمرکز خاصی از مخاطب طلب نمیکند و در عین حال بهقدری مخاطب را با خودش همراه میکند که متوجه گذر زمان و طولانیتر بودن شب چلله نسبت به سایر شبها نمیشود.
بهترین فیلمهای کمدی خارجی مخصوص شب یلدا؛ پارتی
فیلم پارتی (The Party) محصول ۱۹۶۸ ساخته بلیک ادواردز است و از شناختهشدهترین شاهکارهای کمدی کلاسیک سینمای آمریکا و یک فیلم با روایتی مدرن و غیر کلیشهای محسوب میشود. داستان این فیلم با بازی کمدین معروف پیتر سلرز (بازیگر مجموعه فیلمهای پلنگ صورتی) در مورد یک بازیگر دستوپا چلفتی هندی است که برای ایفای نقش در یک فیلم تاریخی هالیوودی، در آمریکا به سر میبرد.
مجموعه خرابکاریهای ناخواسته این بازیگر باعث طرد شدن او از دنیای فیلمسازی هالیوود میشود، اما یک دعوت اشتباه پای او را به مهمانی تهیهکننده فیلم باز میکند. کلیت فیلم در مورد رفتارهای عجیب و خندهدار این بازیگر هندی در مهمانی آقای تهیهکننده است که به یک بههمریختگی بزرگ برای صاحبخانه و سرخوشی بینظیر برای شرکتکنندگان در پارتی ختم میشود.
دلیل انتخاب این فیلم بهعنوان فیلمی که میتوانید در شب یلدا ببینید: بیشتر صحنههای این فیلم در یک مهمانی و دورهمی میگذرد و به همین دلیل تماشاگران این فیلم در شب چله و حین مهمانی مخصوص این شب بهتر میتوانند خودشان را جای شخصیت اصلی قرار بدهند و از شیرینکاریهای او لذت ببرند.
بهترین فیلم های کمدی ایرانی مخصوص شب چله؛ ورود آقایان ممنوع
فیلم ورود آقایان ممنوع به کارگردانی رامبد جوان محصول ۱۳۸۹ است و از محبوبترین فیلمهای کمدی سینمای ایران به شمار میآید. این فیلم ماجراهای یک معلم مرد جایگزین شده در یک دبیرستان دخترانه خاص را روایت میکند. این معلم قرار است تعدادی از دانشآموزان را برای المپیاد شیمی آمده کند، اما با دردسرهای زیادی مواجه میشود.
دلیل انتخاب این فیلم بهعنوان فیلمی که میتوانید در شب یلدا ببینید: صحنههای شلوغ و شاد، داستان جذاب و گیرا و پسزمینه قرار دادن مفهوم عشق بهعنوان انگیزه تمامی اتفاقها از مهمترین دلایل این انتخاب برای شب یلدا است.
بهترین فیلم های کمدی خارجی مخصوص شب یلدا؛ یک رومانس کوچک
فیلم یک عاشقانه کوچک یا کمی رومانس (A Little Romance) محصول سال ۱۹۷۹ و ساخته جرج روی هیل است. این فیلم روایتگر داستان دو نوجوان فرانسوی و آمریکایی است که برای انجام یک حرکت عاشقانه در یک شرایط و زمان خاص در شهر ونیز با هم متحد و همسفر میشوند. در این مسیر یک پیرمرد کلاهبردار قدیمی فرانسوی (با بازی لارنس الویه) به آنها کمک میکند و در مسیر طولانی پاریس تا ونیز همراه آنها میشود.
فیلم سرشار از احساسات معصومانه است و ضمن بررسی روابط خانوادگی، مفاهیمی مانند عشق، جوانی، کهنسالی و مرگ را هم زیر نظر میگیرد. دلیل انتخاب این فیلم بهعنوان فیلمی که میتوانید در شب چله ببینید: داستان این فیلم متهورانه است و هر بینندهای را در هر شرایطی درگیر میکند. در اولویت قرار دادن موضوع عشق و خارج از قاعده نگاه کردن به این موضوع، رابطه ظریفی با شب یلدا و مفهوم کلی آن که توجه به عشق و دوستی در دل طولانیترین و سردترین شب سال است، برقرار میشود.
بهترین فیلمهای کمدی ایرانی مخصوص شب یلدا؛ نان، عشق و موتور ۱۰۰۰
فیلم نان، عشق و موتور ۱۰۰۰ محصول ۱۳۸۰ به کارگردانی ابوالحسن داودی است و قصه برزو جوان آسوپاسی (با بازی سروش صحت) را روایت میکند که به دنبال ازدواج با دختری سرشناس و پولدار به نام باران (با بازی بهاره رهنما) با ماجراهای مفرحی روبهرو میشود. مسئله ارث و میراث خانوادگی به ازدواج باران بستگی دارد و پدربزرگ دختر هم با بازی اکبر عبدی، در مورد ازدواج برزو با باران رضایت دارد، اما شخصیتهای طمعکار زیادی مخالف این وصلت هستند و برای همین سنگاندازیهای زیادی انجام میدهند.
دلیل انتخاب این فیلم بهعنوان فیلمی که میتوانید در شب یلدا ببینید: نان، عشق و موتور ۱۰۰۰ در پسزمینه قصه عشقی ساده خود به مسائل سیاسی و اجتماعی مربوط به اواخر دهه هفتاد هم اشارههایی میکند و تماشای آن توسط جمع زیادی از اعضای خانواده متعلق به نسلهای مختلف، با یادآوری خاطرات همراه خواهد بود و به احتمال زیاد باعث شکلگیری بحث و تبادل نظرهای مفیدی در این زمینه خواهد شد.
بهترین فیلمهای کمدی خارجی مخصوص شب چله؛ عروسی خاموش
فیلم عروسی خاموش (Silent Wedding) محصول ۲۰۰۸ کشور رومانی به کارگردانی هوراشیو مالائلی و از کمدیترین فیلمهایی است که در یک بستر تلخ میتوانید تصور کنید. داستان این فیلم در مورد برگزاری یک عروسی در روستایی واقع در رومانی اشغال شده توسط رژیم شوروی سابق است که با واقعه مرگ استالین همراه میشود. افسران و سربازان اشغالگر عروسی را تعطیل کرده و افراد را تهدید میکنند که در روز مرگ استالین نباید هیچ نوع مراسم شادی برگزار شود.
افراد روستا که بههیچوجه با واقعه مرگ استالین احساس همدردی نمیکنند، تصمیم میگیرند عروسی را مخفیانه و در شب همان روز برگزار کنند. مراسم عروسی طبق قرار در سکوت کامل برگزار میشود، اما تحمل آنهای هم حدی دارد و فاجعه رغم میخورد.
دلیل انتخاب این فیلم بهعنوان فیلمی که میتوانید در شب چله ببینید: صحنههای سرخوش و شلوغ و القای این حس که آدمها در سختترین شرایط هم نباید از شادیهایشان دست بکشند، مهمترین پیام این فیلم است و به احتمال زیاد در شب یلدا هم هر سلیقهای را راضی میکند و ضمن فراهم کردن اوقات خوش، به فکر فرو میبرد.
بهترین فیلمهای کمدی ایرانی مخصوص شب یلدا؛ دختر ایرونی
سینمای ایران در دوران اصطلاحات و حدفاصل اواخر دهه هفتاد و دهه هشتاد دوران درخشانی را در زمینه تولید فیلمهای تأثیرگذار اجتماعی و کمدی سپری کرد و فیلم دختر ایرونی (۱۳۸۱) به کارگردانی محمدحسین لطیفی هم محصول این دوران است.
داستان این فیلم با بازی هدیه تهرانی و امین حیایی الگوی قدیمی پسر پولدار و دختر فقیر را به شیوهای دیگر روایت میکند. پسر پولدار این فیلم برای نزدیک شدن به عشقش، با کمک ظاهرسازی در کارگاه مجسمهسازی دختر مورد علاقهاش کار میکند و وقتی دختر متوجه این موضوع میشود، به خواستگاری پسر میرود.
دلیل انتخاب این فیلم بهعنوان فیلمی که میتوانید در شب یلدا ببینید: فیلم دختر ایرونی تمامی مؤلفههای سرگرمکنندگی را دارد و علاوه بر این به دلیل ساختارشکنی در زمینه نقش زن در اجتماع، هنوز هم میتواند مورد توجه جمع زیادی از بینندگان فیلم طی یک شب یلدا قرار بگیرد.
بهترین فیلمهای کمدی خارجی مخصوص شب یلدا؛ معامله بزرگ در خیابان مدونا
معامله بزرگ در خیابان مدونا (Big Deal on Madonna Street) محصول ۱۹۵۸ یکی از شاهکارهای سینمای ایتالیا و ساخته ماریو مونیچلی است. داستان این فیلم حول یک گروه بزهکار غیرحرفهای میچرخد که بر روی نقشه سرقت از گاوصندوق یک مغازه کار میکنند. ماجراهای این گروه نه چندان لایق آنقدر جذاب است که هر بینندهای را به خودش جلب میکند. علاوه بر داستان جذاب، تماشای تعداد زیادی از ستارههای سینمای کلاسیک ایتالیا مانند مارچلو ماستوریانی، ویتوریو گاسمان، توتو، کلودیا کاردیناله و… هم در این فیلم خالی از لطف نیست.
دلیل انتخاب این فیلم بهعنوان فیلمی که میتوانید در شب چله ببینید: کمدی بودن، رخ دادن بیشتر صحنهها در شب و همینطور بهرهبردن از صحنههای شلوغ دلیل اصلی انتخاب این فیلم برای شب یلدا است، بهخصوص اینکه نشاندهنده فرهنگ اجتماعی ایتالیا است و شباهتهای زیاد آن با فرهنگ ما میتواند احساس همراهی بیشتری در میان مخاطبان ایجاد کند.
بهترین فیلمهای کمدی ایرانی و خارجی مخصوص شب یلدا؛ دو پیشنهاد خاص
۱- پله آخر:
فیلم پله آخر ساخته علی مصفا محصول سال ۱۳۹۰ است و در ظاهر چندان کمدی به نظر نمیرسد. این فیلم دارای یک روایت غیرخطی دقیق و مهندسیشده است و با نگاهی به دو داستان مردگان نوشته جیمز جویس، و مرگ ایوان ایلیچ نوشته لئو تولستوی نوشته شده است.
این فیلم داستان یک مهندس معمار سرگشته را (با بازی علی مصفا) روایت میکند که درگیر ماجرای عشق قدیمی همسرش (لیلا حاتمی) میشود. برخورد این شخصیت با ماجرا بیشتر درونی است تا بیرونی و روایت فیلم هم منطبق با همین موضوع غیرخطی انتخاب شده تا فضای وهم آلود جستوجو در زمان، گذشته و اوضاع و احوال شخصیت را بهتر انتقال دهد.
درک فضای کمدی و سرخوشانه این فیلم در نگاه اول چندان ساده نیست و برای همین تماشای آن برای بار اول در شب یلدا توصیه نمیشود، اما حتماً میتواند از گزینههای جدی علاقهمندان به سینما و هنر و اندیشه بهطورکلی در این شب طولانی باشد، چون با اشاره به مفاهیمی مثل زمان، حافظه، عشق و… قابلیت این را دارد که قرابت معنایی جذابی با مسئله طولانیبودن زمان در شب چله برقرار کند و افراد را در مورد مثبت یا منفی بودن این قضیه به فکر فرو ببرد.
۲- شکمچرانی بزرگ
شکم چرانی بزرگ (The Big Feast) محصول ۱۹۷۳ فرانسه و ایتالیا احتمالاً جسورانهترین انتخاب برای فیلم دیدن در شب یلدا است، چون با موضوع قرار دادن غذا خوردن و جوری دیگر نشان دادن این مسئله ممکن است باعث دلزدگی افراد در شب یلدا شود. این ساخته شناخته شده مارکو فرری داستان چهار مرد میانسال را روایت میکند که با هدف خوردن تا حد مرگ در خانهای دور یکدیگر جمع میشوند!
این فیلم قطعاً یک کمدی بسیار تلخ است و تماشاگران را به شدت در فکر فرو میبرد. میدانیم که شب چله علاوه بر دورهمیهای خانوادگی و دوستانه، جذابیتهای دیگری در زمینه خوراکیهای شب یلدا و به اصطلاح عامیانه شکمچرانی دارد، بهاینترتیب فیلمی با این موضوع میتواند جذاب و همزمان تکاندهنده و تأثیرگذار باشد.
راهنمای انتخاب بهترین فیلمهای کمدی ایرانی و خارجی که میتوان در شب یلدا دید
- توجه به فضای خانوادگی فیلمها همیشه باعث انتخاب بهترین فیلمها برای مناسبت شب یلدا میشود. از این نظر فیلمهایی مانند مهمان مامان و اجارهنشینها هر دو ساخته داریوش مهرجویی گزینههای خوبی هستند.
- توجه بیشتر به زیرژانر کمدی رمانتیک به دلیل فضای عاشقانهای که در شب یلدا برقرار است موجب انتخاب فیلمهای هماهنگ با این موضوع میشود. برای مثال فیلم ناتینگ هیل (Notting Hill) محصول ۱۹۹۹ یا زن زیبا (Pretty Woman) محصول ۱۹۹۰ گزینههای خوبی هستند.
- توجه به پسزمینههای بصری فیلمها که با توجه به سرما و زمستانی بودن شب چله بهتر است با این خصوصیات باشد، اهمیت دارد. برای مثال سری فیلمهای تنها در خانه (Home Alone)، فیلمهای مربوط به کریسمس (مثلاً چگونه گرینچ کریسمس را دزدید و…) انتخابهای خوبی هستند.
- آخرین راهنمایی در این خصوص مربوط به فیلمهای کمدیای میشود که یک شخص خاص در آنها نقش بازیگر و کارگردان را دارد و بدون شک هر فیلمی با حضور او مناسب شب یلدا خواهد بود! دست گذاشتن روی یکی از فیلمهای مجموعه آثار آدام سندلر، بازیگر و فیلمساز آمریکایی راحتترین روش انتخاب فیلم برای شب یلدا است و برای افراد کمحوصلهتر توصیه میشود.