» مقالات » انحراف فک
انحراف فک
مقالات - ناهنجاری های فک

انحراف فک

آذر 2, 1402 250175

انحراف فک

احتمالا با مشاهده صورت خود در آینه و یا با دیدن عکس‌های خود متوجه انحراف فکتان شده باشید و به این موضوع فکر کنید که علت انحراف آن چه چیزی بوده است و آیا می‌توان آن را درمان کرد؟

یا گاها مشاهده کرده باشید که هنگام جوییدن غذا یا گاز زدن دچار مشکل می شوید و حتی گاها باعث می شوند که لب ها هنگام بسته بودن دهان روی هم قرار نگیرند.یا شاید به دلیل عدم تقارن دندانها به کلینیک دندانپزشکی مراجعه کرده باشید و دندانپزشک به شما گفته است که مشکل کج بودن یا انحراف فک دارید و باید آن را درمان کنید.

یکی از شایع ترین ناهنجاری های فک، انحراف فک است. که میتواند، انحراف فک بالا یا پایین باشد ولی انحراف فک پایین شایع تر است.

در هر صورت این مشکل، اختلال ناخوشایندی است که نه تنها از نظر سلامتی، بلکه از لحاظ ظاهری و زیبایی چهره افراد را تحت تأثیر قرار می‌دهد و به همین دلیل اکثرفراد به دنبال روش‌هایی برای درمان آن هستند.

انحراف فک پایین (Mandibular Deviation) ناهنجاری ای است که فک پایین بیمار به سمت راست یا چپ، انحراف دارد. در واقع علائم ناهنجاری به این شکل است که فک ها قرینه نیستند و فرد باید دهان خود را کج کند تا بتواند دندان هایش را روی هم بگذارد. یا به بیانی ساده تر خط مرکزی لب بالا بر روی خط مرکزی لب پایین قرار نمیگیرد.

بخوانید  پالپ دندان چیست ؟

انحراف فک

در این مطلب با ما همراه باشید تا اطلاعات کاملی را درباره دلایل ایجاد این عارضه، عوارض آن، نحوه تشخیص، روش‌های درمان و همچنین هزینه های جراحی را به دست آورید:


دلایل ایجاد انحراف فک

انحراف فک یا کج بودن فک، نوعی ناهنجاری است که بر اثر عوامل مادرزادی و یا محیطی برای افراد اتفاق می‌افتد و باعث ایجاد یک ارتباط نادرست و ناهماهنگی بین فک بالا و پایین و همچنین دندان‌ها می‌شود و عوارض زیادی را برای بیمار ایجاد می‌کند.

این ناهنجاری ممکن است حتی به صورت اکتسابی باشد. منظور از اکتسابی شکستن و درست جوش نخوردن فک در دوران کودکی است. به منظور پیشگیری و درمان به موقع، خیلی بهتر است که فرزرندتان را در سنین کودکی به کلینیک دندانپزشکی ببرید و هرگونه ناهنجاری دندان و فک را قبل از وخیم شدن رفع کنید و توصیه های متخصص ارتودنسی را انجام دهید.

در ادامه دلایل موثر در ایجاد این عارضه را توضیح می دهیم:

۱٫ آسیب دیدگی فک

گاهی به دلیل آسیب دیدن مفصل فک و محدود شدن دامنه حرکتی آن، حرکت آن از حالت طبیعی خارج می شود و چانه به سمت طرف آسیب دیده منحرف می شود.

نوع دیگری از این آسیب دیدگی بر اثر تصادف، افتادن و با آسیب های ورزشی اتفاق می افتد که منجر به شکستگی یا دررفتگی فک می شوند و عدم جوش خوردن و ترمیم آن در موقعیت صحیح خود، موجب منحرف شدن آن می گردد.

۲٫ ضعیف بودن عضلات صورت

ضعیف بودن عضلات یک سمت صورت نیز موجب انحراف فک به یک سمت می شود.

۳٫ اختلالات بایت

وجود مشکلات مربوط به بایت و تداخل دندان ها با یکدیگر از دیگر مواردی می باشند که موجب ایجاد اختلال در عمل جویدن و صحبت کردن و قرارگیری فک در موقعیت نامناسب می شوند که در نتیجه آن فک دچار انحراف می شود.

بخوانید  بهداشت در ارتودنسی

۴٫ همی مندیبولار هایپرتروفی

اختلال همی مندیبولار هایپرتروفی Hemimandibular Hypertrophy، شامل حالتی می باشد که در آن مفصل گیجگاهی فکی در یک سمت بیشتر از سمت دیگر رشد کرده و موجب منحرف شدن فک می گردد.

۵٫ اختلال مادرزادی

در برخی موارد ممکن است نوزاد با بیماری فک متولد شود و فک او از بدو تولد دارای انحراف باشد.

|مقاله مرتبط : ناهنجاری های فکی

دلایل ایجاد انحراف فک

انواع ناهنجاری فک

ناهنجاری های فک انواع مختلفی دارد. هر کدام از این موارد می‌توانند مشکلات خاصی همچون اذیت شدن فرد در هنگام غذا خوردن، اختلال در گفتار، ایجاد سردرد و… شوند. در ادامه انواع ناهنجاری های فک را بررسی می‌کنیم.

۱٫ناهنجاری فک کلاس یک

در این حالت به علت کوچک بودن لثه ها فضا برای همه دندان‌ها وجود ندارد اکرچه فک بالا و پایین روی هم قرار گرفته‌اند و حالت متوازنی دارند؛ اما مشکل این است که جا ی کافی برای همه دندان‌ها وجود ندارد. به همین دلیل هم دندان‌ها به هم فشرده ‌تر می‌شوند.

عدم فضای کافی و فشرده شدن دندان‌ها موجب بروز مشکلاتی همچون کج شدن دندان‌ها، نامرتب بودن آن‌ها، جلو زدگی دندان یا روی هم درآمدن آن‌ها می‌شود.

۲٫ناهنجاری فک کلاس دو

در این حالت به علت جلو عقب بودن فک ها, فک بالا و پایین روی هم قرار نمی‌گیرند و توازنی میان آن‌ها وجود ندارد. در ناهنجاری فک کلاس دو فک بالا جلوتر از فک پایین است. اگر این مشکل در سنین پایین تشخیص داده شود، می‌توان با روش‌هایی مانند ارتودنسی آن را درمان کرد. در سنین بالاتر باید از جراحی برای درمان این مشکل استفاده کرد.

بخوانید  ارتودنسی با روش دیمون

۳٫ناهنجاری فک کلاس سه

در این نوع انحراف نیز فک بالا و پایین متوازن نیستند. در این حالت فک پایین کمی جلوتر از فک بالا قرار دارد. وقتی این مشکل وجود داشته باشد، ممکن است دندان‌های فک پایین به سمت عقب رشد کنند تا فضای خالی میان دو فک را پر کنند. برای درمان این مشکل هم می‌توان از ارتودنسی استفاده کرد.

به شرطی که بیمار در سنین پایین و قبل از بلوغ باشد. در غیر این صورت با جراحی می‌توان مشکل را رفع کرد. نکته مهمی که در درمان این مشکل وجود دارد این است که اگر فک پایین علاوه بر عقب‌تر بودن، بزرگ‌تر هم باشد، دیگر نمی‌توان با ارتودنسی آن را درمان کرد و باید از جراحی استفاده کرد.

عوارض انحراف داشتن فک و دندان

عدم انطباق صحیح فک ها و دندان ها بر روی هم موجب می شود تا بیمار نتواند به درستی عمل جویدن را انجام دهد و همین امر موجب توزیع نامتناسب نیرو بر روی دندان ها و فک می گردد که عوارضی را به همراه خواهد داشت.

 – اختلال در تنفس

از عوارض انحراف فک می توان به اختلال در تنفس و نفس کشیدن بیشتر از راه دهان اشاره کرد.

– ایجاد مشکل اختلال در جویدن غذا

یکی از شایع ترین اختلالات فک هنکام غذا خوردن بسیار مشاهرع می شود و غذا کاملا جوییده نشده هضم میگردد و مشکلات معده و سوهاضمه را بوجود میاورد.

– خوابیدن

اختلالات تنفسی ناشی از انحراف فک، خواب راحت را دشوار می کنند.

– اختلال در صحبت کردن

اختلالات فکی می توانند باعث سخت شدن تکلم و یا نوک زبانی حرف زدن بیمار می شوند.

بخوانید  ناهنجاری فک کلاس 3 چیست؟ شرح کامل علت بروز، درمان و انواع

– پوسیدگی دندان

عوارضی مانند اختلال در جویدن غذا و تکلم که به دلیل قرار نگرفتن فک ها در موقعیت صحیح خود هب وجود می آیند، باعث می شوند تا دندان ها در معرض ساییدگی و پوسیده شدن قرار بگیرند.

– اختلال در مفصل فکی گیجگاهی

انحراف فک و توزیع نامتناسب فشار بر روی فک ها می تواند موجب ایجاد اختلال در مفصل فکی گیجگاهی (TMJ) گردد.

اختلال مفصل گیجگاهی – فکی

توجه به نکاتی در درمان انحراف فک

در درمان انحراف فک باید به مواردی مانند سن، نوع انحراف و شدت آن دقت ‌شود.
اگر فرزند شما در دوران کودکی دچار ضربه به فک شده است، حتما او را تحت نظر متخصص ارتودنسی بگذارید تا در صورت نیاز به وسیله ارتودنسی فانکشنال از انحراف فک او پیشگیری کند.

در مورد افرادی که بیماری همی مندیبولار هیپرتروفی دارند، تا زمانی که رشد نامتقارن فک ادامه داشته باشد، امکان درمان انحراف فک وجود ندارد. گاهی متخصص ارتودنسی یا جراح فک، با قطع رشد سمتی که رشد بیشتری دارد، درمان انحراف کجی فک را پس از توقف رشد نامتوازن آغاز می‌کنند.

اگر انحراف فک بر اثر وراثت به وجود آمده باشد، بهتر است در سنین پایین‌تر برای درمان انحراف فک اقدام شود. متخصص ارتونسی یا جراح فک روش درمانی خود را متناسب با شدت کجی فک تعیین می‌کنند. ارتودنسی کاموفلاژ و یا ارتودنسی همراه جراحی موثرترین روش‌های ارتودنسی برای درمان انحراف فک هستند.

اگر انحراف و کجی فک در اثر اختلالات دندان است، برای جلوگیری از پیشرفت کجی، باید به ارتودنتیست مراجعه کنید. معمولا این مشکل به خوبی در مراحل اولیه قابل درمان است. اگر در درمان انحراف فک کودک خود به موقع اقدام نکنید، موجب می‌شود که این انحراف موجب کجی پایدار می‌شود که در این صورت درمان به وسیله ارتودنسی جوابگو نخواهد بود.

بخوانید  هزینه ایمپلنت دندان

درمان انحراف فک

چنانچه بیمار در سنین کودکی باشد اصلاح انحراف فک بدون جراحی و فقط با ارتودنسی انجام می پذیرد. در دوره درمان ۱ الی ۳ ساله، متخصص ارتودنسی سیم های ارتودنسی را بررسی و تنظیم میکند تا انحراف رفع شود.

ولی اگر انحراف در سنین بزرگسالی تشخیص داده شود راه درمان، جراحی انحراف فک با ارتودنسی (ارتوسرجری) است.

اگر علت انحراف، همی مندیبولار هایپرتروفی باشد، متخصص ارتودنسی، تا زمانی که بیمار در سن رشد است و رشد فک متوقف شود هیچ درمانی انجام نمی دهد.

بعد از اینکه بیمار توسط متخصص ارتونسی و یا جراح فک معاینه شد و عکس انحراف فک او بررسی شد، نوبت به درمان انحراف فک می رسد. درمان انحراف فک به دو روش انجام میگیرد:

۱٫ درمان انحراف فک بدون جراحی

چنانچه انحراف فک در سنین کودکی تشخیص داده شود و در همان سنین جهت درمان اقدام شود، می‌توان با ارتودنسی به تنهایی آن را درمان نمود. اما در صورتیکه درمان در سنین بالاتر به خصوص بعد از بلوغ انجام شود نیاز به درمان ارتودنسی همراه با جراحی خواهد بود.

– درمان انحراف فک با ارتودنسی

ارتودنسی بدون جراحی فک، تنها برای زیبایی دندان‌ها نیست. به طور کلی هدف از انجام ارتودنسی برای زیبایی صورت، زیبایی دندان‌ها، عملکرد صحیح دندان‌ها، افزایش بهداشت دهان و دندان است. انحراف و کجی فک با ارتودنسی نیز قابل درمان است.
با این وجود در برخی موارد، درمان ارتودنسی به تنهایی برای درمان انحراف فک و ناهنجاری‌های دندان و فک چاره ساز نیست.

بخوانید  نخ دندان ارتودنسی

درمان انحراف فک با ارتودنسی

۲٫ درمان انحراف فک با عمل جراحی

در برخی بدشکلی های دندانی و فکی، به دلیل شدت میزان بدشکلی و حاد بودن مشکل، از جراحی فک برای درمان مشکل فک ها استفاده می شود. در این موارد یا سن فرد به گونه ای است که امکان رشد و اصلاح ساختارهای دندانی و فکی او وجود ندارد، و یا اینکه مشکل به قدری حاد می باشد که درمان آن با ارتودنسی طولانی مدت و نا ممکن است.

به همین دلیل، بر مبنا نظر دندانپزشک، احتمال جراحی فک بدون ارتودنسی هست.در این شرایط، ابتدا دندان های فرد به وسیله ارتودنسی در موقعیت مناسب قرار می گیرد و سپس از جراحی فک برای ایجاد تناسب در بین فک بالا و فک پایین استفاده می شود.

عوارض جراحی فک

عمل جراحی فک بسیار حساس است که حتماً باید توسط جراح فک و صورت با تجربه و قابلیت بالا انجام شود تا بیمار دچار عوارض ناشی از آن نشود. با این حال این جراحی نیز همانند سایر جراحی‌ها می‌تواند عوارضی را برای بیمار ایجاد کند که در ادامه به ۱۰ خطرات ناشی از عمل جراحی فک اشاره شده است :

۱٫ خونریزی و کبودی

احتمال خونریزی پس از جراحی و حتی در حین جراحی فک وجود دارد. زمانی که خونریزی در حین انجام جراحی رخ می‌دهد، جراح با تزریق خون اهدایی به بیمار، خون از دست رفته را جبران می‌کند. به طور معمول بیمار پس از جراحی خونریزی‌های جزئی خواهد داشت که گاهی ممکن است به صورت خون دماغ شدن باشند.

این خونریزی‌ها اگر کم باشند، جای نگرانی ندارد و طبیعی است و حتی بروز آنها درون بافت نرم می‌تواند سبب ایجاد کبودی‌هایی شود که تا گردن و یا بالای قفسه سینه گسترش پیدا کند، اما اگر به طور شدیدتری اتفاق بیفتند، بیمار باید موضوع را با پزشک جراح خود در میان بگذارد تا اقدامات درمانی مناسب را دریافت کند و خطری او را تهدید نکند.

بخوانید  مراحل ایمپلنت دندان

۲٫ عفونت

احتمال بروز عفونت به دلیل تماس ابزار جراحی با بافت‌های بدن در تمام عمل‌های جراحی وجود دارد. به همین دلیل است که جراحان پس از عمل، مصرف آنتی ‌بیوتیک‌ها را برای بیمار تجویز می‌کنند تا از بروز عفونت پیشگیری کرده و یا در صورت بروز، فوراً درمان شود و سلامت بیمار به خطر نیفتد.

۳٫ بی حس شدن فک و بافت‌های اطراف آن

در تمام جراحی‌ها به این دلیل که بافت‌ها، اعصاب و مویرگ‌ها برش داده می‌شوند، قسمت جراحی شده دچار بی حسی می‌شود. در جراحی ارتوگناتیک نیز در صورتی که فک بالا تحت عمل جراحی قرار گرفته باشد، بیمار بی حسی‌هایی را در بالای دندان‌های خود تجربه می‌کند و اگر این جراحی بر روی فک پایین انجام شده باشد،

بیمار در ناحیه چانه و لب پایینی خود احساس بی حسی خواهد داشت. با مرور زمان و التیام یافتن اعصاب و مویرگ‌هایی که حین جراحی آسیب دیده بودند، مجدداً حس و عملکرد طبیعی آنها برمی‌گردد. به طور معمول ۶ ماه طول می‌کشد تا این بهبودی حاصل شود.

عوارض جراحی فک

۴٫ گرفتگی بینی

گرفتگی بینی یکی دیگر از عوارضی است که بیمار پس از جراحی ارتوگناتیک به ویژه زمانی که در فک بالا انجام می‌شود، تجربه می‌کند. این عارضه می‌تواند به دلیل قرار دادن لوله‌هایی در سوراخ‌های بینی هنگام انجام عمل رخ دهد.

بخوانید  اورولوژی چیست؟ و دکتر اورولوژیست کیست؟

برای کمک به بهبودی سریع‌تر گرفتگی بینی و همچنین باز کردن راه تنفسی از محلول‌های نمکی یا اسپری‌های نمکی مخصوص شستشوی بینی استفاده کرد. یک تا دو هفته ممکن است طول بکشد تا این عارضه بهبود پیدا کند و در طول این مدت زمان بیمار می‌تواند برای شستشو و خارج کردن ترشحات بینی از پنبه آغشته به آب گرم استفاده کند.

۵٫ کاهش وزن

بیمار پس از انجام این جراحی ممکن است دچار کاهش اشتها شود و یا به دلیل درد و دشواری در غذا خوردن، میل کمتری به خوردن غذا پیدا کند و این امر موجب کاهش وزن او در یک تا دو هفته اول پس از جراحی می‌شود. اما پس از گذشت این مدت زمان و کاهش درد و ناراحتی و همچنین به دست آوردن مجدد اشتها می‌تواند این کاهش وزن را جبران کند.

۶٫ سفتی فک و صدا دادن مفاصل آن

پس از انجام این جراحی، فک سفت شده و همچنین هنگام شروع حرکت آن، صدای تق تق از مفصل شنیده شود که ممکن است این عارضه تا چند ماه ادامه پیدا کند. یکی از بهترین تمرین‌هایی که می‌تواند در بهبود آن نقش مؤثری داشته باشد، انجام فعالیت‌هایی مانند جویدن غذا است. صدا دادن فک بر عملکرد آن تأثیری ندارد، اما می‌تواند به طور دائمی باقی بماند.

۷٫ تورم

یکی دیگر از عوارضی که بروز آن طبیعی است و بیمار با مشاهده آن نباید نگران شود، تورم است. معمولاً توصیه می‌شود که برای کاهش ورم تا ۴۸ ساعت پس از جراحی، کمپرس یخ بر روی صورت قرار داده شود و پس از این مدت زمان از پد حرارتی برای کاهش درد و تورم استفاده شود.

بخوانید  برای دررفتگی و درد فک به چه دکتری مراجعه کنیم ؟

۸٫ درد و ناراحتی

همانند سایر جراحی‌ها در جراحی ارتوگناتیک نیز یکی از عوارض احساس درد و ناراحتی است که به طور معمول جراح برای کاهش این علائم مصرف داروهای مسکن را تجویز می‌کند و بیمار باید آنها را مطابق با دستورالعمل ارائه شده مصرف کند تا درد او تسکین یابد. این درد در روزهای اول پس از جراحی بیشتر است و رفته رفته کاهش پیدا می‌کند.

۹٫ عوارض ناشی از داروی بیهوشی

بیمار ممکن است به داروی بیهوشی واکنش آلرژیک نشان دهد و یا دچار عوارضی از قبیل مشکل در بلع، گلودرد، خشکی گلو و درد عضلانی شود که پس از گذشت حدود دو روز از جراحی از بین می‌روند.

علاوه بر این برخی بیماران هنگام به هوش آمدن احتمال دارد که دچار حالت تهوع شوند که این مشکل نیز معمولاً با تجویز دارو توسط پزشک معالج کنترل و برطرف می‌گردد.

۱۰٫ایجاد مشکل در سینوس‌ها

در برخی موارد ممکن است با انجام جراحی در فک بالا، بیمار تا چند هفته دچار مشکلات مربوط به سینوس بینی شود که پس از این مدت زمان از بین می‌روند و در صورتی که مشکل همچنان باقی بماند، بیمار باید این موضوع را با پزشک معالج خود در میان بگذارد.

مزایای درمان انحراف فک

عمل جراحی فک فواید زیر را به دنبال دارد:

  • تماس دندانها با هم بهتر می شود در نتیجه هم جویدن غذا درست و کامل انجام می شود و هم کمتر غذا بین دندانهایتان گیر می کند.
  • تلفظ حروف و کلمات اصلاح می شود.
  • اگر مشکل بلعیدن دارید، اصلاح می شود.
  • به دلیل توزیع یکنواخت بار بر روی دندانها، ساییدگی و شکستگی یا لب پر شدگی آنها به حداقل می رسد.
  • فشار زیادی که در ناهمراستایی دندانها یا فکها بر مفصل فک وارد می شود، برداشته می شود. این فشار زیاد به تدریج منجر به تخریب مفصل فک و دردها و مشکلات مربوط به آن می شود.
  • مشکلات مربوط به تناسب بایت و بستن فکها برطرف می شود (مثلا در برخی افراد دندانهای آسیاب بزرگ بر روی هم جفت می شوند در حالی که دندانهای جلو به هم نمی رسند (اوپن بایت) ، این مشکل با جراحی فک اصلاح می شود)
  • عدم توازن اجزاء صورت یا عدم تقارن پایین صورت اصلاح می شود. مثلا کوچک بودن چانه، عقب ماندگی چانه یا جلوزدگی آن، کراس بایت، اوربایت و غیره برطرف می شود.
  • لبها بدون فشار و راحت بسته می شوند.
  • سردرد، درد فک و گردن درد ناشی از فشار بر عضلات و مفصل فک برطرف می شود.
  • گاز گرفتن گونه و زبان به حداقل می رسد.
  • نقایص مادرزادی یا جراحات صورت را میتوان در جراحی فک اصلاح کرد.
  • مشکل وقفه تنفسی در خواب (اپنه خواب) برطرف می شود.
بخوانید  عوارض کامپوزیت دندان چیست؟

ملاحظات بعد از عمل جراحی

معمولا پزشک متخصص، بعد از انجام عمل توضیه های پزشکی را به شما ارائه میدهد که حتما به آن ها عمل کنید. بعضی از این توصیه ها شامل موراد زیر هستند:

  • رژیم غذایی و مواد غذایی مناسب برای شما
  • رعایت بهداشت متناسب با کسی که عمل جراحی فک انجام داده است
  • عدم مصرف دخانیات
  • پرهیز از انجام کارهای سنگین مثل ورزش حرفه ای (برای مدت کوتاهی)
  • تجویز دارو
  • و ….

۶ هفته بعد از انجام عمل جراحی، بهبود اولیه حاصل می شود ولی بهبودی کامل تا ۱۲ هفته هم طول می کشد.

هزینه جراحی انحراف فک

هزینه انحراف فک هم مانند هزینه ارتودنسی، به عواملی همچون تخصص و تجربه متخصص ارتودنسی، هزینه های عکس های مورد نیاز ، داروها و … بستگی دارد.

|مقالات مرتبط : هزینه ارتودنسی

به این نوشته امتیاز بدهید!

آواتار واحد نویسندگی دندان لند

واحد نویسندگی دندان لند

  • ×