» اخبار » شب یلدا و بهترین خوراکی های شب چله یا یلدا را بیشتر بشناسیم ؟ چیلله گئجسی
شب چله یا یلدا
اخبار - تغذیه و سلامت - دانستنی ها - سبک زندگی

شب یلدا و بهترین خوراکی های شب چله یا یلدا را بیشتر بشناسیم ؟ چیلله گئجسی

شهریور 21, 1402 270213

شب چله یا یلدا، یکی از شب های کاملا معمولی و مانند شب های دیگر سال است. تفاوت زمانی بسیار ناچیزی در این شب نسبت به شب های دیگر سال وجود دارد که آن را از سایر شب ها متمایز می کند.

شب چله دقیقا مصادف با ۳۰ آذر ماه هر سال است و از زمانهای قدیم ، این شب را جشن می گرفته اند. هنوز هم این رسم در بین ایرانی ها و سایر کشورها وجود دارد و شب یلدا برای آن ها با شب های دیگر، متفاوت است.

از قدیم الایام، مردم پدیده های طبیعی را با دقت مشاهده می کردند، آنها را بر اساس نحوه تأثیرگذاری بر زندگی و معیشت خود طبقه بندی می کردند و سعی می کردند این تغییرات را در تخیل هنری اصیل و البته بدوی خود به تصویر بکشند. با گذشت زمان، افراد خردمند در قضاوت در مورد پدیده های طبیعی دقیق تر شدند.

شب چیله هر ساله در ۳۰ آذر و به میلادی ۲۱ دسامبر در ایران ، جمهوری آذربایجان ، ترکمنستان، ازبکستان، افغانستان و بسیاری از نقاط نزدیک دیگر برگزار می شود. جشن شب چیله یا همان یلدا در آغاز زمستان جشن گرفته می شود. در مورد سنت های مرتبط با فرهنگ هاست باید توجه داشت که گاهی این عید مانند نوروز به اشتباه با آیین زرتشتی تداعی می شود.

بخوانید  سفر به استانبول

خوراکی های شب یلدا

شب چله طولانی ترین شب از ۳۶۵ شب سال و آغاز زمستان است. بر اساس برخی منابع، چيلله (چلّه) ) در ترکی يای يعنی کمان، چيلله نيز يعنی زه (در اينجا زه کمان) و نيز محل زه برای گذاشتن تير در موقع انداختن تير، (و نيز معناهايی که گفته خواهد شد)، اوخ يعنی تير (تيرِ کمان).

در ترکی به تابستان نيز “يای” گفته می شود. از اين رو وقتی گفته می شود “يايين چيلله سی”(چلّه تابستان)، (تداعی کننده ی کشيدگی نهايی کمان به هنگام انداختن تير) يعنی نهايت و اوج کشيدگی تابستان که چهل و پنج روز رفته از تابستان است.

قيشين چيلله سی (چلّه ی زمستان) نيز به معنای کشيدگی نهايی سرما است که دو تا است يکی چهل روزه (بؤيوک چيلله) يکی بيست روزه (کيچيک چيلله). يعنی زمستان دوبار به اوج می رسد. چيلله گئجه (شب دارای کشيدگی نهايی) وقتی گفته می شود “چيلله گئجه سی” (شب چلّه) در واقع يعنی نهايت کشيدگی شب.

 

در میان مردم گاهی به معنای «سنگینی، درد، معجزه، بیماری» نیز فهمیده می شود. در آذربایجان فصل زمستان را به نام «چیله» به سه قسمت تقسیم کرده اند. از این میان، چله بزرگ ۴۰ روز تا ۱۰ بهمن (۲۱ دسامبر – ۳۰ ژانویه)، چله کوچه کوچک ۲۰ روز تا ۳۰ بهمن (۳۱ ژانویه – ۲۰ فوریه) و چله یا آلا چولپاو یک ماه تا ۳۰ اسفند (۲۰ فوریه – ۲۰ مارس) طول می کشد.
شب یلدا  به طور ویژه جشن گرفته می شود و آماده سازی برای شب چله از چند روز قبل انجام می شود. در این شب تقریباً در همه خانه ها هندوانه بریده می شود. هندوانه را بهترین قسمت این شب سرد و طولانی می دانند. اکثر خانواده ها هندوانه را پیش خرید و نگهداری می کنند. هندوانه چله را نماد فراوانی و شکوفایی می دانند. بریدن هندوانه در شب سرد، نشانه زمستان خوش و نترسیدن از آن است.

بخوانید  تفاوت ویتامین های محلول در آب و محلول در چربی چیست؟

همچنین رسم بریدن هندوانه و فرستادن آن به هفت خانه بود در بعضی مناطق ایران وجود داشت. دختران نامزد و تازه ازدواج کرده‌ها معمولاً خانوادگی به مهمانی شب یلدا می‌رفتند. انار یا خربزه نیز بریده می شود، اما هندوانه چله جایگاه ویژه ای دارد. حتی اگر هندوانه نباشد، می توان گفت میوه دیگری را باید برش داد.

طبق برخی باورها، کسی که امشب میوه زیاد بخورد، تمام زمستان را مریض نمی شود. طبق سنت در برخی مناطق، اگر هندوانه نبود، ماست می‌خوردند تا دلشان خنک شود. امروز کسانی که کم و بیش این شب را می شناسند با زیورآلات مدرن، آهنگ ها، میوه ها، کیک ها و گفتگو در فضای خانوادگی آن را جشن می گیرند.

شب چله چی بخوریم

اگر دوست دارید بدانید که در شب یلدا چه چیزهایی بهتر است خورده شود یا چه چیزهایی نباید خورده شود، حتما این مطلب را تا انتها بخوانید. ما سعی کرده ایم نکات مهم و کاربردی را در جهت سلامتی بدن برای شب یلدا بیان کنیم. در این مقاله چند پرسش به شرح زیر مطرح و پاسخ آن ها را داده ایم. شاید این سوالات در ذهن شما هم باشد.

بخوانید  مزایا و معایب کولر گازی اجنرال

 

پر خاصیت ترین میوه ی شب یلدا

نیاکان ما در شب یلدا بیشتر به شعرخوانی و بازی و گپ و گفت می نشستند. در این بین هم از میوه جات و یک سری تنقلات طبیعی مانند نخود و کشمش استفاده می کردند. یک شام سبک تهیه می کردند و بیشتر در پی لذت بردن از این شب بودند. اما امروزه کاملا برعکس شده است. دیگر در شب یلدای ایرانی ها خبری از سرو تنقلات طبیعی نیست. چیپس و پفک و انواع کیک و بیسکوییت و تخمه و نوشابه های مختلف الکلی و غیر الکلی جای تنقلات معمولی را گرفته اند.

در گذشته، گپ زدن و قصه گویی و داستان خوانی مرسوم بود و متاسفانه امروزه فقط پرخوری مد شده است. البته شاید در بین این همه، افرادی هم باشند که اصول این شب را رعایت می کنند اما تعدادشان بسیار اندک است.

می توان با خوردن یک سری مواد غذایی و میوه جات طبیعی، لذت شب چله را در کنار حفظ سلامتی بدن، دو چندان کرد.

در شب یلدا نباید از میوه جات غافل شد. اگر قرار است به هر دلیلی در این شب از میوه استفاده نکنید، بهتر است از چیز دیگری هم استفاده نشود و خیلی معمولی و مثل شب های دیگر طی شود.

بخوانید  10 ماده غذایی طبیعی شادی بخش که اثرات ضد افسردگی دارند

خوردن انار و پرتقال و در کنار آن سیب، می تواند ویتامین های مورد نیاز بدن را تا حد زیادی تامین کند. البته خاصیت انار فوق العاده زیاد است و در ادامه در مورد آن به طور مفصل صحبت خواهد شد.

میوه هایی مانند سیب و نارنگی و پرتقال یا هر میوه ی فصلی می تواند آنتی اکسیدان های مورد نیاز بدن را تا حد خوبی تامین کند. البته دقت کنید که خوردن چندین پرتقال تامسون می تواند معده را دچار اختلال کند و احتمالا باید تا صبح فردا، دل درد و نفخ را تحمل کنید.

نارنگی یکی از میوه های بسیار خوشمزه و مقوی برای فصل پاییز است و خوردن آن می تواند ویتامین A و C را تامین کرده و احساس سیری ایجاد کند تا از پرخوری در این شب جلوگیری شود. به علاوه اینکه این میوه سرشار از آنتی اکسیدان است.

هندوانه ی شب یلدا هم یکی از میوه هایی است که در این شب استفاده می شود. هندوانه می تواند میوه ی خوبی باشد به شرطی که در خوردن آن زیاده روی نشود چون قند بالایی دارد و معمولا میوه ای نیست که در شب های سرد پاییزی و زمستانی مصرف شود.

بخوانید  با توجه به گرانی مسکن آیا میتوان کانکس ها را جایگزین کرد؟

برخی از میوه های دیگر هم در این شب استفاده می شود که می توان به خرمالو و خرما و کیوی اشاره کرد. برخی هم بجای میوه ی تازه، از چیپس میوه استفاده می کنند که آن هم می تواند مفید باشد.

غذاهای ممنوعه در شب چله

غذاهای ممنوعه در شب چله

شب یلدا هم مانند شب های دیگر سال است و نباید در این شب پرخوری شود. اما متاسفانه برخی از عادت ها و رفتارهای این شب، خطر آفرین است و سلامت فرد را تهدید می کند. مثلا استفاده از هر گونه نوشابه ی الکلی یا غیر الکلی می تواند خطر آفرین باشد.

خوردن نوشابه به همراه میوه و احتمالا چیپس و پفک و تخمه و یک شام مجزا، می تواند هضم غذا و میوه را مختل کند. در نهایت غذا در معده به حالت گندیدگی در می آید و سم حاصل از این هضم ناقص در کبد ذخیره شده و دستگاه گوارش آسیب می بیند.

غذاهایی که در این شب نباید خورده شود شامل تمام غذاهای دیر هضم و سنگین است. وقتی در این شب میزان زیادی شیرینی و میوه و تخمه و تنقلات خورده می شود، خوردن شام سنگین بسیار کار اشتباهی است.

بخوانید  ویتامین c در چه چیزهایی وجود دارد ؟ چرا بدن ما به این ویتامین نیاز دارد ؟

برخی از غذاهای ممنوعه شامل موارد زیر است:

  •  فست فودهایی مانند همبرگر، پیتزا، پاستا، هات داگ و لازانیا و …
  • ماکارونی با گوشت یا سویا و هر چیز دیگری
  • برنج و کباب کوبیده یا هر نوع کباب دیگر
  • پلو و ماهی

این ها برخی از مهم ترین غذاهای سنگین و دیر هضم است که اگر در شب چله به همراه میوه و تنقلات خورده شود، می تواند اختلال گوارشی شدید ایجاد کند. مطمئنا تعداد این غذاها خیلی بیشتر است.

آیا شب یلدا می تواند سلامتی را به خطر بیندازد؟

بسیاری از افراد معتقدند که “یک شب، هزار شب نمیشه”. این جمله در همه جا هم نمی تواند درست باشد. مثلا برای شب یلدا، واقعا نمی توان یک شام سنگین و پرچرب را در کنار مقدار زیادی شیرینی خامه ای و میوه های جورواجور خورد، بعد انتظار داشت که هیچ مشکلی پیش نیاید.

خوردن هر گونه غذای سنگین و پر خوری در شیرینی و آجیل و تنقلات ناسالم، می تواند گوارش را مختل کند و حتی با همین یک شب، شخص می تواند مستعد ابتلا به ورم و گشادی معده یا مری شود.

بیماری هایی که در این شب می توانند جان انسان را هم تهدید کند، کم نیستند. مثلا افرادی که فشار خون بالا دارند و یا مبتلا به دیابت هستند، در این شب مستعد سکته ی قلبی و یا مشکلات دیگر هستند. البته این اتفاقات به صورت صد در صدی نیست ولی احتمال رخ دادن آن، کم هم نیست.

بخوانید  قرص استرومارین برای بارداری خوبه ؟

کودکان در شب یلدا با خوردن تنقلات و میوه و شام، ممکن است دچار معده درد شوند و یا رفلاکس معده بگیرند. بهتر است اجازه ندهید که کودکان از تمام مواد غذایی و به خصوص تنقلاتی مانند چیپس و پفک و تخمه، به میزان زیاد استفاده کنند.

مغزیجات مقوی برای شب یلدا یا شب چله

مغزیجات، یکی از تنقلات بسیار مغزی و جزء جدا نشدنی شب های یلدا می باشد. صرفنظر از قیمت بسیار بالای آن، برخی از آن ها واقعا دارای ویتامین ها و مواد معدنی بسیار خوبی هستند و خوردن آن ها در این شب می تواند مقوی معده نیز باشد. مغزیجات و آجیل با میوه سازگاری دارند و اگر در کنار هم مصرف شوند مشکل خاصی در گوارش پیش نمی آید. اما مغز تخم آفتاب گردان با بقیه ی مغزیجات متفاوت است. زیرا هضم آن مشکل زاست و سنگین می باشد.

در این شب می توان از پسته و بادام بوداده استفاده کرد. این دو مغز می توانند بسیار مفید باشند. در کنار آن ها اگر از مغز تخم کدو یا هندوانه به جای تخم آفتابگردان استفاده شود، بسیار عالی خواهد بود.

فراموش نکنید که مغزیجات در عین داشتن آهن و کلسیم و ویتامین های زیاد، چربی بالایی هم دارند. نباید به میزان زیاد از آن ها استفاده شود.

بخوانید  کاکائو داروی معجزه آسای طبیعت 11 خواص کاکائو+انواع، کاربرد

خواص انار شب یلدا

انار یکی از میوه های پاییزی است که به آن میوه ی بهشتی گفته می شود. این لفظ به صراحت در قرآن کریم هم ذکر شده است.

خواص این میوه ی بهشتی به قدری بالاست که می توان از پوسته و دانه و گوشت داخلی و حتی از برگ درخت آن در حوزه ی درمان و طب سنتی نیز استفاده کرد

شب یلدا بدون انار، لطف و صفایی ندارد. اگر کسی بتواند به جای شیرینی و چیپس و پفک و تنقلات، در این شب فقط و فقط انار دانه شده به همراه یک شام مختصر و چای مصرف کند، شب یلدای خود را کامل کرده است.

انار سرشار از آنتی اکسیدان است و می تواند از بروز سرطان ها ی مختلف جلوگیری کند. هسته ی انار دارای روغن خاص و مقوی می باشد. اگر هسته ی انار خورده شود، می تواند از بروز یبوست جلوگیری کرده و روده ها را پاکسازی کند. پوسته ی نازک و سفید رنگ روی دانه های انار نیز پر از آنتی اکسیدان هستند.

آیا در شب یلدا باید هندوانه خورد یا خیر؟

بسیاری از افراد هنوز نمی دانند که خوردن هندوانه در شب یلدا مضر است یا مفید. باید بگوییم که خوردن هر نوع میوه ای، می تواند برای بدن مفید باشد. در گذشته گفته می شد که هر کس هندوانه ی شب یلدا را بخورد، در طول زمستان سرما نمی خورد. شاید در وهله ی اول، این حرف کمی اغراق به نظر بیاید ولی در بررسی هندوانه می بینیم که این میوه سرشار از ویتامین های آ و بی و سی است که می تواند از بروز سرماخوردگی جلوگیری کند.

بخوانید  چه چیزی اثر کافور را از بین میبرد + عوارض و فواید کافور چیست ؟

درست است که این میوه در فصل گرما رشد می کند و حرارت بدن را پایین می آورد اما در برخی از مناطق ایران، در فصل پاییز هم برداشت می شود و می تواند به شکل تازه به فروش و مصرف برسد.

البته دقت کنید که این میوه برای افراد دیابتی مناسب نمی باشد. افرادی که سابقه ی بیماری های روده و معده دارند نباید در شب یلدا و فصل سرد سال از این میوه استفاده کنند. به خصوص در شب یلدا که احتمالا به همراه مواد غذایی و میوه جات بسیار زیاد دیگری، خورده می شود.

آیا در شب یلدا باید هندوانه خورد یا خیر؟

شیرینی های مضر برای شب چله

خوردن شیرینی به هر مناسبتی در بین ایرانی ها جا افتاده است. در مراسم های جشن و شادی و عروسی و شب یلدا، شیرینی جایگاه ویژه ای دارد. نمی خواهیم خوردن شیرینی را در شب چله به کلی رد کنیم اما بهتر است بدانید که خوردن شیرینی خامه ای در شب یلدا می تواند دردسر آفرین باشد.

فرض کنید در این شب، تخمه آفتابگردان را در کنار هندوانه و یک شام چرب استفاده کنید و بعد از شام بخواهید شیرینی خامه ای با چای هم مصرف کنید. مطمئن باشید معده ی شما دچار سردرگمی در هضم خواهد شد.

بخوانید  چرا ماشین لباسشویی بوش بخریم ؟

کیک های شیرینی زود هضم هستند اما خامه ی روی آن ها، دیر هضم است. هندوانه و تخمه دیر هضم است و احتمالا اگر شام شما برنج باشد، زود هضم است. معده نمی داند که کدام را هضم کند. در نهایت شما با خوردن یک یا دو چای روی تمام این مواد غذایی، باعث هضم ناقص مواد در معده خواهید شد و این یعنی ایجاد سم در کبد و شوک دادن به دستگاه گوارش.

شام سبک برای شب یلدا

شام سبک برای شب یلدا

شام شب یلدا باید بسیار سبک باشد. خوردن شام سنگین و چرب می تواند هضم بقیه ی مواد خورده شده مانند میوه و آجیل و تنقلات و شیرینی را بیش از پیش مختل کند. این کار بسیار خطرناک است و حتی در افراد دارای کبد چرب، سنگ صفرا و کسانی که مشکلات گوارشی دارند، می تواند یک شب فراموش نشدنی به همراه درد را رقم بزند.

در شب چله می توانید از یک شام سبک مانند نان و پنیر و هندوانه ی شب یلدا استفاده کنید. خوردن فست فوود در این شب اصلا کار خوبی نیست. اگر قرار است برنج و خورشت یا کباب مصرف کنید، سعی کنید خیلی سبک و مختصر باشد.

وکلام آخر

شب یلدا با تمام زیبایی هایش می تواند به یک خاطره ی خوش تبدیل شود. نباید به خاطر پرخوری، این شب به کام شما زهر شود. اگر هر چیزی را به مقدار کم در این شب نوش جان کنید، مطمئن باشید هیچ مشکلی برای شما پیش نخواهد آمد.

 

به این نوشته امتیاز بدهید!

آواتار واحد نویسندگی دندان لند

واحد نویسندگی دندان لند

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

  • ×