سرطان چیست و انواع سرطان را بهتر بشناسیم ؟

سرطان واژه ترسناکی است که هر فرد بیماری از شنیدن آن واهمه دارد. با این وجود، امروزه با گسترش و پیشرفت علم در پزشکی درمان یا معالجه این بیماری تقریباً کار راحت تری از قبل به نظر می رسد. بنابراین اکثر بیماران درگیر با این بیماری بعد از گذراندن فرآیند درمان می تواند به زندگی روزمره خود باز گردند.

انواع سرطان

سلول هایی که به صورت غیر قابل کنترل در بدن هر فرد رشد می کنند بیماری سرطان را به وجود می آورند. البته در بدن هر شخص سالم، تعداد سلول ها به هزاران میلیارد می رسد که تقسیم بندی آن ها بسته به نیاز بدن صورت می گیرد. همچنین سلول ها بسته به نوعشان، مرگ، تولید مثل و چرخه حیات دارند. سپس به محض مرگ سلول های آسیب دیده یا قدیمی، سلول های جدید جای آن ها را می گیرند.

حال در این فرآیند طبیعی بدن اختلال ایجاد کرده و با رشد غیر نرمال سلول ها می شود. درنتیجه زمانی که سلول ها خارج از کنترل بدن تقسیم شوند توده هایی به اسم تومور را به وجود می آورند. در حالت کلی انواع سرطان به شرح زیر هستند که بسته نوعشان بدون درد یا همراه با درد هستند.

• خون
• بیضه
• سینه
• حنجره
• تخمدان
• کلیه
• معده
• مری
• کیسه صفرا
• چشم
• تیروئید
• مثانه
• روده
• ریه
• پانکراس
• پروستات
• پوست
• کبد
• آلت تناسلی
• سلول های بازال
• سرویکس
• آکوستیک نوروما
• کارسینوئید
• هیپوفیز
• سلول مویی
• لوسمی میلوئیدی حاد
• لیپوسارکوما
• دهانه رحم
• لوسمی میلوئیدی مزمن
• آندومتر
• حلق
• مقعد
• پستان
• ملانوما
• متاستاز استخوان
• لنفوم سلول B پوستی
• واژن
• نازوفارنکس
• سلول سنگ فرشی
• غدد سبابه
• پلی سیتمی ورا
• حالب
• آمپولاری
• غدد لنفاوی
• آپاندیموما
• استئوسارکوم
• سرطان با منشاء ناشناخته

انواع سرطان بدخیم

سرطان ریه

اکثر مبتلایان به سرطان ریه در همان مرحله نخست با بیماری وسیع و پیشرفته ای مواجه می شوند و در مدت زمان تقریباً کوتاهی می میرند. یکی از عوامل اصلی ابتلا به این سرطان بدخیم به سیگار کشیدن فرد مبتلا باز می گردد. همچنین متخصصان با معاینه میکروسکوپی این نوع بیماری را به دو دسته سرطان ریه سلول کوچک و سرطان ریه غیر کوچک تقسیم کرده اند. پس بسته به مرحله و نوع سرطان ریه، درمان شامل رادیوتراپی، شیمی درمانی و جراحی است.

سرطان روده بزرگ

این نوع بیماری در مرحله نخست بدون علائم یا با علائم کمی ظاهر می شود. پس در صورت تشخیص به موقع در طول ۵ سال قابل درمان است. برای نمونه میزان بقا در بعضی از بیماران درگیر با سرطان روده بزرگ در مراحل نخست تقریباً ۹۰% است.

البته جهت زنده ماندن از این بیماری ناخوشایند انجام غربالگری همچون کولونوسکوپی الزامی است. البته میزان بقای سرطان روده بزرگ در صورت پیشرفته بودن خیلی کمتر است. این بیماری همانند دیگر سرطانها می تواند آمبولیزاسیون، شیمی درمانی، رادیوتراپی و جراحی را در بر بگیرد.

سرطان پستان

سرطان پستان با رشد بدخیم و بدون کنترل سلول های مجاری سینه یا سلول های پوشاننده لوبولها به وجود می آید. البته تقریباً ۱% از این نوع سرطان می تواند مردان را نیز درگیر نماید. این بیماری از یک سلول تغییر یافته یا یک کلون ایجاد شده که در حالت کلی این سلول های کلونال بدون شک متاستاز، حمله و بدخیم می شوند. بنابراین درمان سرطان سینه می تواند خیلی پیچیده و بر اساس عوامل گوناگون صورت گیرد.

پس درمان این نوع بیماری به صورت محافظت کننده از سینه (لامپکتومی) یا گسترده (ماستکتومی) تعریف می گردد. البته به غیر از درمان جراحی، درمان سیستمیک یا کمکی نیز برای اشخاص مبتلا به سرطان سینه انجام می شود. درنتیجه این نوع درمان کمکی شامل هورمون درمانی یا شیمی درمانی است و زنده ماندن اکثر مبتلایان به این بیماری را به دنبال دارد.

سرطان پانکراس

سرطان لوزالمعده یا پانکراس یکی از بدخیم ترین سرطان ها است که خیلی سریع فرد مبتلا را می کشد. البته در برخی مواقع بیمار را با علائم خطرناک و دردناک همچون خونریزی، انسداد صفراوی و درد معده آزار می دهد. البته با وجود تحقیقات زیاد در این زمینه هنوز هیچ نوع روش درمانی یا غربالگری مورد اطمینان برای اشخاص مبتلا به این نوع سرطان وجود ندارد.

سرطان پروستات

سرطان پروستات یکی دیگر از بدخیم ترین سرطانها در بدن است. این غده در سیستم تناسلی مردان و قسمت مختص به ادرار وجود دارد. نحوه قرارگیری آن دقیقاً در وسط لگن تحتانی و بین مثانه و روده راست است. البته نقش پروستات تولید مایع منی بوده که در نهایت اسپرم های بدن هر فرد بالغ را تغذیه می نماید.

اکثر سرطانهای پروستات از رشد کندی برخوردار بوده و در افراد ابتلا به این بیماری علائم یا نشانه ای دیده نمی شود. بنابراین بیشتر مردان مبتلا به پروستات با علت های متفاوت و غیر مرتبط همچون سکته یا حمله قلبی می میرند. همچنین درمان پروستات به براکی، پرتودرمانی (پرتودرمانی خارجی) و پروستاتکتومی یا برداشتن جراحی ختم می شود.

علائم توده های بدخیم

علائم توده های بدخیم به نوع سرطان و محل قرارگیری آن بستگی دارد. برای مثال علائم توده های بدخیم ریه شامل درد قفسه سینه، تنگی نفس و سرفه است. ولی توده های بدخیم روده بزرگ خود را به صورت خون در مدفوع، فقر آهن، کم خونی، یبوست، اسهال و کاهش وزن نشان می دهد. برخی دیگر از توده های بدخیم بدون علامت هستند. اما در حالت کلی علائم توده های بدخیم شامل خستگی، کاهش اشتها، کاهش وزن، عرق شبانه، درد، لرز و تب است.

آیا سرطان بدخیم درمان دارد؟

اکثر سرطان ها در مراحل اولیه رشد قابل درمان هستند و دیگر عود نمی کنند. اما برخی دیگر از طریق درمان افزایش طول عمر بیمار را به دنبال دارند. برخی از سرطانها که سلول های بدخیم از تهاجم سریعی برخوردار بوده و یا به دلیل مراجعه دیر به هنگام بیمار و متاستازی بدن میزان تخریب بافت را بالا می برند. درنتیجه بیماری قابل درمان نبوده و تنها با استفاده از روش های درمانی متعدد سیر بیماری را برای فرد مبتلا قابل تحمل تر می کند.

قابل درمان ترین سرطان ها

در سال های اخیر نرخ شیوع سرطان افزایش یافته و افراد مبتلا به این بیماری در واهمه به سر می برند. با این وجود همه سرطانها کشنده نبوده و از پروسه درمان راحتی برخوردار هستند. البته هیچ گونه تضمینی برای بهبود این نوع بیماری وجود ندارد. اما برخی از پزشکان بر این باور هستند که قادر به درمان سرطان بیماران هستند. این میزان درصدی از بیماران را در بر گرفته که ۵ سال بعد از تشخیص سرطان، هیچ نوع علائمی را مشاهده نمی کنند. پس قابل درمان ترین این نوع بیمارهای شامل موارد زیر هستند.

• لنفوم
• تیروئید
• ملانوم
• پروستات
• بیضه
• سینه
• دهانه رحم

علائم سرطان بدخیم

علائم نخست سرطان بسته به نوع آن، گسترش سلول ها و محل قرارگیری می تواند متفاوت باشد. ولی در حالت کلی و طبق انجمن سلامت آمریکا علائم سرطان بدخیم برای جنس مرد و زن شامل موارد زیر است.

1. عفونت های مداوم که از طریق درمان های معمول قابل درمان نیست.
2. استفراغ، تهوع یا خستگی مداوم
3. ایجاد درد جدید در قسمت های مختلف بدن یا استخوان ها که روز به روز و به صورت پیوسته بد و بدتر می شود.
4. کاهش اشتها یا کاهش وزن بدون دلیل
5. گرفتگی صدا یا سرفه شدید
6. تغییر آشکار در ضخامت، اندازه، شکل یا رنگ در خال یا زگیل
7. مشکل در عمل بلع یا سوء هاضمه مزمن
8. ایجاد برآمدگی یا ضخیم شدن در بیضه، سینه یا دیگر نواحی بدن
9. ترشح یا خونریزی غیرمعمول
10. گلودرد مزمن که قابل درمان نیست.
11. تغییر در روال طبیعی مثانه یا روده
12. تب های دشوار و غیر قابل توضیح

درمان قطعی سرطان بدخیم

سرطان سینه بدخیم قابل درمان است؟

بدون شک هر نوع بیماری همچون سرطان و سایر بیماری ها در شرایطی که تشخیصشان زودتر صورت گیرد، درمان آن ها نیز نتیجه بخش تر خواهد بود. بنابراین تشخیص و علاج به موقع سرطان سینه و حذف توده های بدخیم بسیار حیاتی و مهم است. پس اگر پزشک از طریق آزمایش های مختص به این بیماری تشخیص دهد که غده یا توده سرطان کوچک است با یک عمل جراحی آن را بر می دارد.

البته امروزه با گسترش و پیشرفت تکنولوژی و علم در این زمینه باعث شده که سرطان سینه بدخیم قابل درمان باشد. نکته مهم در درمان توده بدخیم سرطان سینه این است که باید به موقع تشخیص داده شود تا پزشک در مراحل اولیه و با کمک روش های درمانی همچون جراحی بتواند بیماری را کنترل کند.

تومور بدخیم چیست؟

تومور بدخیم در واقع همان سرطان بوده و رشد آن ها زمانی شروع می شود که رشد سلول ها از کنترل خارج گردد. ولی به محض رشد و گسترش سریع سلول ها، این نوع بیماری می تواند زندگی فرد مبتلا را تهدید کند.

همچنین تومورهای بدخیم خیلی سریع رشد کرده و در فرآیند متاستاز به دیگر نقاط بدن منتقل می شوند. البته سلول های سرطانی که به دیگر نقاط بدن در حرکت هستند در واقع سلول های اولیه بوده که دیگر اندام های بدن را مورد هدف قرار می دهند. ناگفته نماند که انواع تومور بدخیم شامل بلاستوما، تومور سلول های زایا، سارکوم و سرطان است.

تومور خوش خیم چیست؟

زمانی که در مورد سرطان صحبت می شود دیگر تومور خوش خیم در آن بازه تعریف جای ندارد. پس تومور خوش خیم در سه حالت گسترش نیافته، بدون رشد و یا رشد کند به سر می برد. همچنین در صورت برداشتن این تومورها توسط پزشک، احتمال بازگشت آن ها به صفر می رسد. البته بیشتر تومورهای خوش خیم آسیب رسان نبوده و بر دیگر قسمت های بدن شخص بیمار هیچ گونه تأثیری نمی گذارند.

ولی در شرایطی که بر رگ های خونی یا اعصاب فشار بیاورند، موجب تولید بیش از اندازه هورمون ها همچون غدد درون ریز می شوند. سیستم غدد درون ریز درد یا دیگر مشکلات را به دنبال دارد. ناگفته نماند که انواع تومور خوش خیم شامل لیپوم، همانژیوم، فیبروم و آدنوم است.

انواع سرطان خوش خیم و بدخیم

انواع سرطان در دو دسته خوش خیم و بدخیم تقسیم بندی می شوند. سرطان خوش خیم در صورتی که به موقع درمان نگردد مشکلات زیادی را برای بیمار به وجود می آورد. اما در صورت پیگیری به موقع احتمال درمان آن بسیار زیاد است.این سرطان های خوش خیم شامل دهانه رحم، بیضه، لنفوم، تیروئید و ملانوما هستند.

ولی در سرطان های بدخیم، سلول های خیلی سریع و خارج از کنترل رشد کرده و تشکیل توده می دهند. سپس با گسترش خود در تمام نقاط بدن بیمار موجب اختلال در فرآیند طبیعی بدن وی می شوند. این سرطانهای بدخیم شامل ریه، روده، پستان، پانکراس و پروستات هستند.

کدام سرطان قابل درمان نیست؟

برخی از سرطان ها دارای تومورهای جامد هستند. ولی در برخی دیگر مانند سرطان خون، تومور جامدی صورت نمی گیرد. اما در حالت کلی تعدادی از سلول های خونی تشکیل تومور را به دنبال دارند. همچنین هر سرطان رفتار و علائم مختص به خود را دارد که روند درمان را با مشکلاتی مواجه می کند. پس سرطان خون یکی از مشکل ترین انواع چسرطان هایی بوده که به سادگی درمان نمی شود.

در حالت کلی نمی توان گفت که برای سرطان، درمان کامل و قطعی وجود دارد و یا صددرصد قابل پیشگیری است. اما برخی از این نوع بیماری ها با توجه به انجام پیگیری های مورد نیاز و علائم مختلف در مورد هر نوع نشانه هایی جهت تشخیص به موقع سرطان و درمان آن ها از اهمیت بالایی برخوردار هستند.

انواع سرطان خون

انواع سرطان خون با توجه به نوع گلبول های سفید موجود در خون که از این بیماری نشئت می گیرد و همچنین میزان سرعت پیشرفت بیماری دسته بندی می شود. پس انواع چنگای خون بر اساس نشانه ها و علائم و گزینه های درمانی دارای ۶ دسته زیر است.

1. سندروم های میلودیسپلاستیک (MDS)
2. لوسمی سلول مویی (HCL)
3. میلوئیدی مزمن (CML)
4. لنفوسیتی مزمن (CLL)
5. میلوئیدی حاد (AML)
6. لنفوسیتی حاد (ALL)

انواع سرطان کارسینوما

نوعی دیگر از سرطانی همان کارسینوما است و در سلول هایی به وجود می آید که اندام های بافت همچون کلیه ها یا کبد و پوست را تشکیل می دهد. همچنین منشاء این بیماری وجود سلول های غیر نرمال بوده که بدون کنترل بدن تقسیم می شوند و به دیگر قسمت های بدن گسترش می یابند. کارسینوما سلول بازال رایج ترین نوع سرطانی بوده که در لایه بیرونی پوستی تشکیل می شود. البته انواع سرطانی کارسینوما شامل موارد زیر هستند.

1. آدنوکارسینوما
2. کارسینوما داکتال تهاجمی
3. کارسینوما داکتال درجا
4. سلول کلیوی
5. سلولی فلسی
6. کارسینوما سلول بازال

علائم انواع سرطان در زنان

برخی از سرطانها همچون دهانه رحم و تخمدان به زنان اختصاص دارد که علائم متعددی را در آن ها به وجود می آورد. البته عده ای از این علائم ناشناخته بوده و همانند دیگر مشکلات جزء توده های خوش خیم یا بدخیم به حساب نمی آیند. بنابراین علائم انواع سرطان در زنان شامل موارد زیر هستند.

• تغییر در سایز سینه ها
• کاهش اشتها
• کاهش یا افزایش بی دلیل وزن
• درد در ناحیه لگن
• خونریزی واژینال قبل از دوران یائسگی
• خونریزی واژینال بعد از دوران یائسگی

علائم سرطان در مردان

علائم سرطان در مردان همانند علائم سرطان در زنان به نوع و محل قرارگیری آن بستگی دارد. البته برخی افراد در مراحل اولیه قادر به تشخیص سرطان نبوده و یا با علائم سایر بیماری ها اشتباه می گیرند. بنابراین مهم ترین علائم سرطان در مردان به شرح زیر است.

• خستگی
• دردهای استخوانی
• حالت تهوع و درد معده
• سرفه های مداوم
• زخم های دهانی و پوستی
• توده های سینه
• تغییر در سایز بیضه
• کاهش وزن
• دفع ادرار همراه با درد
• تغییر در اجابت مزاج

انواع سرطان پوست

یکی از شایع ترین سرطانها به پوست تعلق داشته که سلول های طبیعی تغییر شکل می دهند و خارج از کنترل بدن بیمار رشد می کنند. سپس با سرعت بالا تکثیر می گردند. این نوع بیماری به ۳ دسته ملانوما، سلول های سنگفرشی و سلول پایه (کارسینوم سلول بازال) تقسیم می شوند.

سلول پایه یا کارسینوم سلول باز (BCC)

کارسینوم سلول باز یکی از رایج ترین سرطان های پوست است که از لایه پایینی اپیدرم شروع می شود. این بیماری بیشتر افرادی با پوست رنگ روشن را درگیر می کند. البته افراد با پوست تیره از این قاعده مستثنی نبوده و به احتمال زیاد به این بیماری مبتلا می شوند.

سرطان سلول پایه در قسمت هایی از بدن همچون بازوها، گردن و سر خود را نشان می دهد. ناگفته نماند که نقاط دیگری از بدن همچون پاها، شکم و قفسه سینه را نیز درگیر می کند. بیماری BCC همانند دیگر بیماری ها شامل علائم زیر است.

• زخمی که مدام خونریزی کرده و به محض بهبود دوباره عود می کند.
• زخم، ضایعه گوشتی یا صاف به رنگ قهوه ای
• برآمدگی مومی یا مرواریدی

سلول سنگفرشی (SCC)

سلول های مسطح بخش عمده از لایه اپیدرم را تشکیل می دهند که به سلول های سنگفرشی معروف هستند. همچنین ۲۰% انواع سرطان از این سلول ها به وجود می آیند که کارسینوم سلول سنگفرشی نامیده می شوند. دلیل ایجاد این نوع بیماری قرارگیری فرد مبتلا در معرض نور آفتاب، اشعه ایکس و مواد شیمایی آسیب پذیر است. البته بیماری SCC بیشتر روی واژن، مقعد و لب ظاهر می شود. زگیل تناسلی نیز یکی دلایل اصلی ایجاد این نوع بیماری است.

بنابراین علائم بیماری SCC شامل موارد زیر است.

• وجود زخم یا لکه قرمز داخل دهان
• پوسته پوسته شدن لب و ایجاد لکه خشن روی لب
• گره قرمز و محک

ملانوما

یکی از جدی ترین انواع سرطان پوست به ملانوما تعلق دارد که دلیل اصلی آن تمایل زیاد سلول به گسترش و تکثیر است. این لکه می تواند خود را در خال روی پوست جای دهد یا خود را به صورت یک لکه تاریک روی هر نوع پوستی آشکار نماید.