فرق جرم گیری لثه با جرم گیری دندان در میزان سطوح و همین‌طور مکانی است که جرم گیری توسط دندانپزشک انجام می‌شود. جرم گیری لثه درواقع فرآیند جرم گیری دندان را در سطوح زیر لثه و سطوح ریشه دندان ادامه می‌دهد. با روش‌های مخصوص و تخصصی‌تری انجام می‌گیرد و مدت زمان بیشتری هم بعد از انجام جرم گیری برای ترمیم نیاز دارد. هر نفر در دوره‌های مختلف و برای حفظ سلامتی دهان و دندان به جرم گیری دندان نیاز دارد، اما با توجه به شرایط و سلامت کلی لثه، ممکن است به جرم گیری لثه نیاز نداشته باشد. التهاب لثه یکی از مهم‌ترین دلایلی است که دندانپزشک را برای انجام جرم گیری لثه یا روت پلنینگ متقاعد می‌کند. این کار باعث حفظ سلامتی استخوان نگه‌دارنده دندان یا سطوح ریشه دندان می‌شود. انجام جرم گیری لثه فقط با نظر دندانپزشک انجام می‌شود و اغلب به‌عنوان تکمیل‌کننده کلی فرآیند جرم گیری دندان و تمیز کردن عمیق از آن یاد می‌شود.
جرم گیری دندان چیست؟
خود افراد یا دندانپزشک ممکن است جرم گیری دندان را برای بهبود بهداشت و سلامت دندان مناسب تشخیص بدهند. جرم گیری نوعی درمان دوره‌ای به شمار می‌آید که برای رفع باکتری‌ها، جرم‌ها و به‌طورکلی پلاک‌های روی سطوح دندان مفید است. جرم گیری عمومی به‌نوعی از جرم گیری دندان می‌گویند که هدف دندانپزشک و روش‌های رایج برای جرم گیری، پاک کردن جرم‌های قابل‌مشاهده و جرم‌های روی فضای بیرونی دندان است. این روش معمولاً نیاز به مراجعه چندین‌باره ندارد و طی یک جلسه با یکی از دو روش بیشتر مرسوم دستی یا استفاده از دستگاه‌های شست‌وشو دهنده اولتراسونیک انجام می‌شود.
جرم گیری لثه یا جرم گیری عمیق چیست؟
هدف از جرم گیری لثه دندان که با نام روت پلنینگ (Root planing) یا ریشه سابی هم شناخته می‌شود، رسیدن به پلاک و برداشتن پلاک در زیر خط لثه و امتداد پایین دندان‌ها به سمت ریشه است. وقتی افراد به بیماری مزمن پریودنتال دچار شده باشند، جرم گیری دندان برای رفع کامل مشکل آن‌ها کافی نخواهد بود و دندانپزشک جرم گیری دندان همراه با جرم گیری لثه دندان را پیشنهاد می‌کند. این عمل چون که جرم گیری عمومی دندان را کامل می‌کند، جرم گیری عمیق محسوب می‌شود. این روش به توقف اثرات مضر بیماری‌های مزمن لثه و دندان کمک می‌کند. باید توجه داشت که بیماری‌ها مزمن پریودنتال زمانی رخ می‌دهد که باکتری‌های موجود در پلاک دندان باعث کنده شدن قسمتی از اتصال لثه به دندان‌ها می‌شود و فضای باز به وجود آمده شرایط تجمع مواد غذایی و فاسد شدن آن و درنتیجه تشکیل پلاک را فراهم می‌کند. هیچ‌کدام از روش‌های خانگی بهداشت دندان مثل مسواک زدن یا نخ دندان کشیدن نمی‌تواند این جرم‌ها و پلاک‌های مخفی زیر لثه را پاک کند و فقط جرم گیری عمیق دندان و لثه برای پاک‌سازی آن مناسب است.
چه زمانی به جرم گیری لثه یا جرم گیری عمیق نیاز است؟
دلایلی زیادی مثل، بهداشت ضعیف دندان، سیگار کشیدن، سالخوردگی، تغییرات هورمون‌ها، تغذیه ضعیف و… باعث ایجاد پلاک دندان می‌شود. اغلب برای موارد قابل‌مشاهده پلاک دندان، جرم گیری دندان مناسب است و سطح سلامت دهان و دندان را تا حد زیادی به شرایط ایدئال بازمی‌گرداند، اما وقتی‌که پلاک به دلیل بیمار‌های مزمن لثه زیر لثه و روی استخوان نگه‌دارنده دندان ایجاد شود، جرم گیری لثه بهترین اقدام است. نشانه‌های زیر به بیمار و دندانپزشک زمان جرم گیری عمیق لثه و دندان را نشان می‌دهد:
• بوی بد دهان یا طعم بد در دهان
• خونریزی لثه هنگام مسواک زدن یا نخ دندان کشیدن
• خونریزی بی‌اختیار و بدون دلیل لثه
• مشاهده لکه‌های قرمز، پف کرده یا حساس روی لثه
• عقب‌نشینی خط لثه به سمت ریشه ندان
• ر‌ها شدن اتصال لثه به عمق بیش از ۳ میلی‌متر
• احساس جابه‌جایی یا لق شدن دندان
• روئیت چرک در محل اتصال لثه با دندان‌ها
• وجود شواهد رادیوگرافی از تحلیل استخوان اطراف دندان
• تغییر در دندان نیش
عوارض و مشکلات خودداری از جرم گیری لثه چیست؟
بیماری‌های مزمن مرتبط با مشکلات لثه ممکن است باعث ایجاد مشکلات زیر شود:
• از دست دادن استخوان و بافت ریشه دندان
• از دست دادن دندان
• لق شدن دندان‌ها
• جابه‌جایی دندان‌ها و تحرک نامناسب آن‌ها
وقتی‌که لثه دچار مشکل و بیماری شود، بافت نرم آن در اطراف دندان دچار عفونت می‌شود و بعد از مدتی از سطوح دندان جدا می‌شود. این اتفاق باعث ایجاد یک فضا باز و عمیق در محل اتصال سابق لثه با دندان‌ها و می‌شود. جرم‌هایی که از غذای مصرفی افراد در دهان باقی می‌ماند در این فضا‌ها تجمع می‌کنند و بعد از فاسد شدن زمینه‌ی رشد باکتری‌ها را فراهم می‌کند. پاک کردن این باکتری‌ها از طریق شست‌وشو با مسواک یا نخ دندان کشیدن تقریباً غیرممکن است و ماندگاری آن‌ها در فضا‌های زیر لثه و روی استخوان پایه دندان باعث ایجاد پلاک می‌شود. جرم گیری لثه یا سابیدن ریشه دندان برای از بین بردن این پلاک‌ها انجام می‌شود و دوباره به لثه فرصتی برای بهبود می‌دهد. خودداری از انجام جرم گیری لثه در مواقع لزوم، زمینه تشدید و گسترش بیماری‌ها مزمن پریودنتال را فراهم می‌کند.
روش و مراحل اصلی جرم گیری لثه
در این روش هم مثل جرم گیری دندان، از ابزار‌های سنتی و دستی ازجمله جرم‌گیر و کورت استفاده می‌شود؛ اما در مواقع لزوم تشخیص دندانپزشک ممکن است ابزار‌های دیگری مثل دستگاه‌های اولتراسونیک و حتی لیزر هم برای جرم گیری به کار گرفته شود.
جرم گیری لثه در سه مرحله کلی انجام می‌شود که شامل موارد زید است:
۱- جرم گیری
دندانپزشک اول جرم‌گیری عمومی دندان را انجام می‌دهد. تراشیدن پلاک از روی دندان‌ها و فضا‌های باز بین لثه و دندان در این مرحله انجام می‌گیرد.
۲- روت پلنینگ
در این مرحله دندانپزشک عمل روت پلنینگ یا سابیدن ریشه را انجام می‌دهد. برای این کار هم از ابزار‌های معمول جرم گیری مثل جرم‌گیر استفاده می‌شود و ریشه دندان‌ها صاف می‌شود. صاف شدن سطح ریشه در روند ترمیم، به لثه‌ها برای قرار گرفتن و چسبیدن دوباره روی دندان‌ها کمک خواهد کرد. در برخی از مواقع و اگر نفوذ جرم به زیر لثه عمیق باشد، این مرحله بعد از بی‌حسی موضعی انجام می‌شود.
۳- شست‌وشو
شست‌وشوی سطح جرم گیری شده و صاف‌شده از طریق داروهای ضد میکروبی در مرحله سوم و توسط دندانپزشک انجام می‌شود. همین‌طور در این مرحله ممکن است بسته به شرایط سلامت دندان و لثه، از درمان‌های بیشتری مثل درمان آنتی‌بیوتیک تزریقی یا خوراکی هم استفاده شود تا روند درمان سرعت بگیرد.
تعداد جلسات جرم گیری لثه و مدت ترمیم آن چقدر است؟
جرم گیری عمیق لثه یک درمان سرپایی محسوب می‌شود و معمولاً بیشتر از دو جلسه به مراجعه بیمار نزد دندانپزشک نیاز ندارد؛ اما بسته به شرایط بیماری این زمان ممکن است تا ۴ جلسه افزایش پیدا کند. ترمیم جرم گیری لثه نسبت به جرم گیری دندان زمان بیشتری نیاز دارد. تجویز دارو‌ها و مراقبت بیمار و کاهش دادن احتمال عفونت لثه پس از عمل به کم کردن زمان ترمیم جرم گیری لثه کمک می‌کند.
خطرات و عوارض جرم گیری لثه و جرم گیری دندان چیست؟
به‌طورمعمول هیچ خطر جدی نمی‌توان برای جرم گیری دندان قائل بود. برخی باور‌های عامیانه در مورد ضعیف شدن مینای دندان بعد از جرم گیری درست نیست، اما این احتمال همیشه بعد از انجام جرم گیری نامساعد توسط یک دندانپزشک کار نابلد وجود دارد. در مورد جرم گیری عمیق یا جرم‌گ یری لثه خطرات بیشتری وجود دارد که بیشتر آن‌ها به عدم مراقبت و عفونت بعد از جرم گیری مربوط می‌شود. استفاده از دهان‌شویه‌ها و آنتی‌بیوتیک‌هایی که توسط دندانپزشک تجویزشده است در کاهش این احتمالات کمک می‌کند. همچنین بیماران بهتر است برای انجام جرم گیری لثه با روش‌های التراسونیک یا لیزر از مهارت دندانپزشک خود اطمینان حاصل کنند تا دچار عوارض و خطرات احتمالی نشوند.
برخی از درمان‌های خانگی که در کاهش التهاب لثه بعد از جرم گیری مؤثر است
• نوشیدن چای سبز و استفاده از ظرفیت‌های ضد باکتریایی آن
• استفاده از ژل آلوئه ورا برای کاهش التهاب لثه
• چرخاندن روغن کنجد در دهان برای کاهش پلاک دندان و التهاب لثه
