آنچه در این مطلب میخوانید
سردرد یکی از شایعترین دردهایی است که بسیاری از افراد به طور دورهای با آن مواجه میشوند. این درد میتواند از نظر شدت، مدت زمان و محل بروز، متفاوت باشد و ممکن است منشأ مختلفی داشته باشد. اگرچه سردرد به طور کلی به عنوان ناشی از فشار روانی و فیزیکی شناخته میشود، اما در بسیاری از موارد، دلایل دیگری نظیر بیماریهای مختلف نیز ممکن است در پشت این علائم باشد.
در این مقاله، به بررسی دلایل و انواع سردرد خواهیم پرداخت. در ابتدا، به بررسی دلایل مختلف سردرد مانند فشار روانی، خستگی، بیماریهای مرتبط با عروق مغزی و … پرداخته و به نحوهی بروز و تشخیص هر نوع سردرد پرداخته خواهیم کرد. در ادامه، انواع مختلف سردرد را شامل سردرد تنشی، میگرن، سردرد خوشخیم و سردرد خطرناک بررسی خواهیم کرد و به نحوهی درمان هر کدام اش
اره خواهیم کرد.
درک دقیق تر و آگاهی از دلایل و نوع سردرد، به افراد کمک می کند تا با بهتر شناختن بدن خود، بهترین راهکارهایی که می توانند در کنترل سردرد خود به کار بگیرند، را بیابند. هدف این مقاله، آگاهی بیشتر افراد از سردرد است و به آنها کمک می کند تا با بهترین راهکارهای ممکن، به کنترل بهتر سردردهای خود برسند.
سردرد چیست ؟
همانطور که گفتیم
سردرد یکی از شایعترین دردهای شناختهشده در انسان است که میتواند از نظر شدت، مدت زمان و محل بروز، متفاوت باشد. سردرد ممکن است به صورت تند یا آرام و به صورت موقت یا دائمی رخ دهد.
علت بروز سردرد ممکن است به دلایل مختلفی باشد که شامل عوامل فیزیکی، روانی و بیماریهای مختلفی میشود. برخی از علل شایع سردرد عبارتند از:
- فشار روانی
- خستگی و فشار فیزیکی
- اضافه وزن یا بیحرکتی
- سرماخوردگی یا عفونت
- کمبود خواب
- مصرف مواد مخدر، الکل و دخانیات
- بیماریهای مرتبط با عروق مغزی، مثل میگرن
در صورتی که سردرد مداوم و شدید باشد، بهتر است به پزشک مراجعه کنید تا علت دقیق آن تشخیص داده شود و درمان مناسب برای آن مشخص گردد.

انواع سردرد
سردرد به طور کلی به سه دسته اصلی تقسیم میشود: سردرد تنشی، سردرد میگرنی و سردرد خوشخیم. علاوه بر این سه نوع، سردرد خطرناک نیز وجود دارد که نیاز به مراجعه به پزشک دارد. در ادامه به توضیح هر یک از این انواع سردرد پرداخته خواهد شد:
1- سردرد تنشی:
این نوع سردرد، شایعترین نوع سردرد است که معمولاً به دلیل فشار روحی و فیزیکی در زندگی روزمره ایجاد میشود. علائم آن شامل درد سر در ناحیههای دو طرف سر، احساس فشار و خفگی در سر، گرفتگی عضلات گردن و شانه و ناراحتی عمومی است. این نوع سردرد معمولاً با استراحت، تغییر شیوه زندگی، داروهای ضد درد و تکنیکهای آرامشی، بهبود پیدا میکند.
2- سردرد میگرنی:
این نوع سردرد، شدیدترین نوع سردرد است که ممکن است با علائم دیگری نظیر تهوع، استفراغ، حساسیت به نور، صدا و بو، افزایش خطر ابتلا به بیماریهای قلبی و عروقی و تاریکی دید همراه باشد. میگرن ممکن است به دلیل عوامل مختلفی نظیر تغییرات هورمونی، کمبود خواب، فشار روانی و … ایجاد شود. درمان این نوع سردرد با داروهای ضد درد، داروهای پیشگیری از میگرن و تکنیکهای آرامشی ممکن است انجام شود.
3- سردرد خوشخیم:
این نوع سردرد کمتر شدید است و ممکن است به دلیل عواملی نظیر سرماخوردگی، عفونت یا خستگی ایجاد شود. این نوع سردرد معمولاً با استراحت، تغییر شیوه زندگی و مصرف داروهای ضد درد، بهبود پیدا میکند.
4- سردرد خطرناک:
این نوع سردرد نادر است، اما اگر ایجاد شود، نیاز به بررسی و درمان سریع دارد. به عنوان مثال، سردردی که همراه با تهوع، استفراغ، کاهش حس یا حرکت، مشکل در گفتار، تاریکی دید، تورم و یا درد در ناحیهی چشمها و گوشها باشد، نیاز به بررسی توسط یک پزشک دارد. این نوع سردرد ممکن است ناشی از عواملی نظیر ضربه در سر، عفونت در مغز یا قفسه سینه، خونریزی مغزی و … باشد. درمان این نوع سردرد بستگی به علت آن دارد و انجام یک سری آزمایشات و تصویربرداریهای پزشکی ممکن است برای تشخیص دقیق آن لازم باشد.

در کل، بهترین راه برای درمان سردرد، شناخت دقیق علت آن است. در صورتی که سردرد شما مداوم و شدید باشد، بهتر است به پزشک مراجعه کنید تا علت دقیق آن تشخیص داده شود و درمان مناسب برای آن مشخص گردد.
جدول انواع سردرد . علائم آن
نوع سردرد |
علائم |
سردرد تنشی |
درد سر در ناحیههای دو طرف سر، احساس فشار و خفگی در سر، گرفتگی عضلات گردن و شانه و ناراحتی عمومی |
سردرد میگرنی |
درد شدید سر با علائم نظیر تهوع، استفراغ، حساسیت به نور، صدا و بو، افزایش خطر ابتلا به بیماریهای قلبی و عروقی و تاریکی دید |
سردرد خوشخیم |
درد سر با شدت کمتر و ممکن است به دلیل عواملی نظیر سرماخوردگی، عفونت یا خستگی ایجاد شود |
سردرد خطرناک |
درد سر که همراه با تهوع، استفراغ، کاهش حس یا حرکت، مشکل در گفتار، تاریکی دید، تورم و یا درد در ناحیهی چشمها و گوشها باشد و نیاز به بررسی توسط پزشک دارد |
با توجه به این جدول، میتوانید نوع سردرد خود را تشخیص داده و راهکار مناسب برای درمان آن را پیگیری کنید.
چگونه میتوان سردرد خود را درمان کرد؟
آیا تغییرات هوا و فصلهای سال میتوانند عامل بروز سردرد شوند؟
بله، تغییرات هوا و فصلهای سال میتوانند عامل بروز سردرد شوند. برای مثال، در هوای سرد و خشک، هوا به دلیل کاهش رطوبت، میتواند باعث ایجاد خشکی در بینی و گلو شوید که میتواند منجر به بروز سردرد شود. همچنین، در فصل بهار و تابستان، افزایش دما و رطوبت هوا میتواند باعث ایجاد سردرد شود.
همچنین، تغییرات فشار هوا نیز میتواند باعث بروز سردرد شود. برای مثال، در هنگام تغییرات شدید فشار هوا نظیر ورود یک جبهه هوایی سرد یا گرم به منطقه شما، ممکن است سردرد شدیدی احساس کنید.
بنابراین، توصیه میشود که در هنگام تغییرات هوایی و فصلهای سال، به دنبال روشهای مناسب برای پیشگیری از بروز سردرد باشید. به عنوان مثال، در هوای سرد و خشک، استفاده از هوا مرطوب کننده و نوشیدن مقدار کافی آب میتواند به کاهش خشکی در بینی و گلو و در نتیجه، کاهش بروز سردرد کمک کند. همچنین، در هنگام تغییرات فشار هوا، میتوانید از روشهایی مانند تنفس عمیق، مدیتیشن و یوگا برای کاهش تنش و استرس استفاده کنید.
علت سردرد پیشانی و چشم چیست ؟
سردرد پیشانی و چشم ممکن است به علت عوامل مختلفی ایجاد شود. در ادامه به برخی از این علل اشاره شده است:
- سرفه و سرماخوردگی: سرفه و سرماخوردگی ممکن است عاملی برای سردرد پیشانی و چشم باشند. در این حالت، سرفه باعث تحریک عصبهای حسی در منطقه پیشانی و چشم میشود که به سردرد منجر میشود.
- عدم استفاده صحیح از عینک: استفاده از عینک نادرست میتواند به سردرد پیشانی و چشم منجر شود. اگر عینک شما مناسب نیست یا اگر آنها را به درستی نپوشیدهاید، ممکن است باعث ایجاد فشار روی چشمها و سردرد پیشانی شود.
- سردرد میگرنی: سردرد میگرنی یکی از شایعترین علل سردرد پیشانی و چشم است. این نوع سردرد معمولاً با علائمی مانند درد شدید، تهوع، تجشمی، و اختلال در دید همراه است.
- اختلال در دید: هرگونه اختلال در دید مانند کوتاهبینی و بلوغنزدیکی میتواند شدیدی و سردرد پیشانی و چشم را ایجاد کند.
- التهاب و عفونت چشم: التهاب و عفونتهای چشمی مانند کراتیت، درماتیت و شبهزخم نیز ممکن است با سردرد پیشانی و چشم همراه باشند.
- تنش عضلانی: تنش عضلات پیشانی و چشم میتواند باعث سردرد شود. این تنش ممکن است به دلیل استرس، استفاده بیش از حد از رایانه و یا مطالعه در شرایط نور کم باشد.
در هر صورت، اگر سردرد پیشانی و چشم شما به طور مداوم ایجاد میشود و با علائم دیگری مانند تهوع، استفراغ، تاری دید و یا تغییرات در دید همراه است، بهتر است به صورت فوری به پزشک مراجعه کنید.

درمان و علت سردرد گیجگاهی چیست ؟
سردرد گیجگاهی یکی از نوع شایع سردرد است که به صورت حاد و یا مزمن میتواند ایجاد شود. در این نوع سردرد، فرد احساس گیجی و عدم تعادل در حرکت کردن سر، احساس گیجی و سرگیجه و یا حس تاری دید و تاریخی دارد. علل احتمالی سردرد گیجگاهی عبارتند از:
۱. بیماری منجر به اختلال در حرکت اطراف چشم و گوش داخلی مانند بیماری منییر، بیماری منیار، بیماری پارکینسون، سکته مغزی و آسیب به سر و گردن.
۲. عوامل ایجادکننده تحریکی مانند استفاده از رایانه، تلفن همراه و تلویزیون به مدت طولانی، نور روشن و یا صداهای بلند.
۳. برخی داروها مانند الکل، نیکوتین، سیترونلا، نیتروگلیسرین، و داروهای ضد افسردگی.
۴. فشار خون بالا، اختلالات گوارشی، کم خونی و یبوست.
برخی از روشهای درمان سردرد گیجگاهی شامل تغییر شیوه زندگی، مصرف داروها، ماساژ و تمرینات تعادلی هستند. در هر صورت، در صورتی که سردرد گیجگاهی شما شدید و مزاحمتآور است و با علائم دیگری مانند تهوع، استفراغ، تاری دید، تب، و یا اختلال در حرکت همراه است، بهتر است به صورت فوری به پزشک مراجعه کنید. در صورتی که سردرد شما به طور متوسط تا شدید و مانع انجام فعالیتهای روزمره شما شده است، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید و از داروهایی که به شما توصیه میشود استفاده کنید.
علت سردرد صبحگاهی چیست ؟
سردرد صبحگاهی میتواند به علت عوامل مختلفی ایجاد شود. در ادامه به برخی از این علل اشاره شده است:
- کمبود خواب: نداشتن خواب کافی و یا کیفیت خواب نامناسب میتواند عامل ایجاد سردرد صبحگاهی باشد.
- تنش عصبی: استرس و اضطراب میتوانند به عامل سردرد صبحگاهی تبدیل شوند.
- اختلال در خواب: برخی از اختلالات خواب مانند اپنه سندرم خواب و بیماری های مرتبط با خواب میتوانند علت سردرد صبحگاهی باشند.
- کمبود آب: کمبود آب و آب نوشیدن کافی میتوانند به عامل سردرد صبحگاهی تبدیل شوند.
- عوامل محیطی: برخی عوامل محیطی مانند نور شدید، صداهای بلند، بوی بد، هوای گرم یا سرد، و یا هوای مرطوب میتوانند باعث سردرد صبحگاهی شوند.
- بیماری: برخی بیماریها مانند سینوزیت، میگرن، و یا کم خونی میتوانند عامل سردرد صبحگاهی باشند.
در هر صورت، اگر سردرد صبحگاهی شما به طور مداوم ایجاد میشود و با علائم دیگری مانند تهوع، استفراغ، تاری دید و یا تغییرات در دید همراه است، بهتر است به صورت فوری به پزشک مراجعه کنید. در صورتی که سردرد صبحگاهی شما مزاحمتآور است و باعث محدودیت در فعالیتهای روزمره شما شده است، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید و از داروهایی که به شما توصیه میشود استفاده کنید.
برای درمان سردرد شدید چه بخوریم ؟
برای سردرد شدید، ممکن است بخشی از درمان شامل مصرف دارو باشد. با این حال، برخی روشهای خانگی و تغذیهای نیز میتوانند به کاهش سردرد شدید کمک کنند. در ادامه چند نکته برای کاهش سردرد شدید آورده شده است:
- مصرف آب: ممکن است کمبود آب در بدن باعث سردرد شود، بنابراین مصرف کافی آب میتواند به کاهش سردرد کمک کند. همچنین، مصرف مایعات دیگری مانند چای گیاهی، آب لیمو و یا آب نارگیل نیز به کاهش سردرد کمک میکند.
- مصرف مواد غذایی با ارزش غذایی بالا: مصرف مواد غذایی با ارزش غذایی بالا مانند میوهها، سبزیجات، غلات کامل، ماهی و مواد غذایی حاوی پروتئین میتواند به کاهش سردرد کمک کند. از مصرف غذاهای چرب و شیرین که ممکن است برای برخی افراد عامل سردرد شوند، بهتر است خودداری کنید.
- مصرف مواد غذایی حاوی منیزیم: منیزیم یک مواد مغذی مهم است که میتواند به کاهش سردرد کمک کند. مصرف مواد غذایی حاوی منیزیم مانند بادام، آجیل، تخمها، نخود فرنگی و موز میتواند به کاهش سردرد کمک کند.
- مصرف مواد غذایی حاوی کافئین: مصرف کمی کافئین میتواند به کاهش سردرد کمک کند. ممکن است مصرف نوشیدنیهایی مانند قهوه، چای سیاه و یا نوشابه به کاهش سردرد کمک کند.
- استراحت و آرامش: استراحت و آرامش میتواند به کاهش سردرد کمک کند. در صورت امکان، بهتر است در محیطی آرام و خلوت استراحت کنید و از استفاده از دستگاههای الکترونیکی و تلویزیون خودداری کنید.
- ماساژ: ماساژ محدودهی گردن و سر میتواند به کاهش سردرد کمک کند. ممکن است با استفاده از یک روغن گیاهی مانند روغن نعناع، ماساژ بهتری برای کاهش سردرد داشته باشد.
در هر صورت، در صورتی که سردرد شما شدید و مزاحمتآور است و با علائم دیگری مانند تهوع، استفراغ، تاری دید، تب و یا اختلال در حرکت همراه است، بهتر است به صورت فوری به پزشک مراجعه کنید. همچنین، در صورتی که سردرد شما به طور متوسط تا شدید و مانع انجام فعالیتهای روزمره شما شده است، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید و از داروهایی که به شما توصیه میشود استفاده کنید. در انتخاب داروهای مناسب، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید و از مصرف داروهای بدون تجویز پزشک خودداری کنید.
داروهای تسکین سردرد
برای تسکین سردرد، داروهای مختلفی وجود دارند که به شما توصیه میشوند. در زیر به برخی از داروهای تسکین سردرد اشاره شده است:
- آسپرین: آسپرین یک داروی ضد التهابی غیراستروئیدی است که میتواند در تسکین سردرد مفید باشد.
- پاراستامول: پاراستامول یک داروی ضد درد و تب است و برای تسکین سردرد به کار میرود.
- ایبوپروفن: ایبوپروفن یک داروی ضد التهابی غیراستروئیدی است که میتواند در تسکین سردرد مفید باشد.
- تریپتتریپتانها: تریپتتریپتانها نوعی داروی ضد میگرن هستند که برای تسکین سردرد میگرنی و همچنین در برخی موارد سردرد عادی به کار میروند.
- دیهیدروآرگوتامین: دیهیدروآرگوتامین یک داروی ضد میگرن است که میتواند در تسکین سردرد میگرنی مفید باشد.
- بتا بلوکرها: بتا بلوکرها میتوانند به عنوان یک داروی پیشگیری از سردرد میگرن و سردرد صبحگاهی و همچنین در تسکین سردرد مورد استفاده قرار بگیرند.
در هر صورت، با توجه به علت سردردتان و تاریخچه پزشکی شما، پزشک معالج شما ممکن است به شما داروهای دیگری را هم تجویز کند. قبل از مصرف هر گونه دارویی، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید و داروهایی را که به شما تجویز شده است، بطور دقیق مطابق با دستورالعمل پزشک معالج خود مصرف کنید.